ترکیب از جواهر

[ویکی فقه] ترکیب که در فلسفه به معنی «یکی شدن چند چیز» یا «اتحاد امور کثیر» است چند گونه تقسیم دارد: ۱) تقسیم به حقیقی و اعتباری؛ ۲) تقسیم به عقلی و خارجی؛ ۳) تقسیم به انضمامی و اتحادی.
یکی از انواع ترکیبهای موجود در جهان مادی، ترکیبی است که اجزاء آن از جنس جوهر (یکی از مقولات عشر) هستند. این ترکیب را هم می توان میان دو ماهیتی که در تحقق خود بنحوی به یکدیگر وابسته اند دید و هم میان ماهیات غیروابسته یافت. مثال مورد اول، ترکیب جسم از هیولای اولی و صورت جسمیه یا ترکیب انواع جسم (مانند چوب) از ماده و صورت نوعیه است و ترکیب گل از آب و خاک یا ترکیب یک آلیاژ از آهن و مس، مثال مورد دوم است.در جایی که دو جوهر بنوعی در تحقق خود به یکدیگر وابسته اند، از ترکیب آنها ماهیت و وجود جدیدی پدید می آید ولذا ترکیب آنها حقیقی است؛ اما در مواردی که دو جوهر در تحقق خود، به دیگری وابسته نیستند، از ترکیب آنها نوع جدیدی از ماهیت و وجود پدید نمی آید ولذا ترکیب آنها حقیقی نخواهد بود. مرکبات جوهری نوع اول (مرکب حقیقی جوهری)، خود حتما از چند جوهر تشکیل شده اند و نمی توانند از جوهر و عرض تشکیل شده باشند؛ زیرا در فلسفه ثابت می شود که محال است یک جوهر حقیقی (مرکب) از جوهر و عرض تشکیل شده باشد به نحوی که عرض از اجزاء مرکب محسوب شود.
بررسی مرکب حقیقی جوهری
مرکب حقیقی جوهری، گاهی از جنس و فصل خارجی تشکیل شده است مانند انسان و گاهی از جنس و فصل ذهنی مانند عقل و نفس. جنس و فصل این جواهر مرکب، از ماده و صورت آنها (ذهنی یا خارجی) گرفته و انتزاع می شود. جسم از دو جوهر حال (صورت جسمیه) و محل (ماده اولی یا هیولا)، تشکیل شده است.