تُرکمَن ها یا تُرکمان ها ( به ترکمنی: Türkmenler، تورکمِنلِر ) یکی از اقوام تُرک تبار آسیای میانه هستند که در منطقهٔ وسیعی زندگی می کنند که شامل ترکمنستان، شمال غربی قزاقستان و مناطقی از روسیه، ازبکستان تا شمال غربی افغانستان و همچنین شمال شرق ایران است. آن ها به زبان ترکمنی از زبان های ترک تبار شاخهٔ اغوز غربی سخن می گویند
... [مشاهده متن کامل]
ترکمن ها شاخه ای از ترکتبارها هستند که از عهد قدیم در صحراهای وسیع بخش سفلای رود سیحون و بین دریاچهٔ خوارزم به زندگی کوچ نشینی روزگار می گذراندند. تا حدود سدهٔ هفتم میلادی ترکمن ها جزئی از قوم ترک بودند. در این سال ها به دنبال اضمحلال گوک ترک ها، گروهی از ترک ها که اغوز نامیده می شدند، از آنان جدا شده از ناحیهٔ ارخون به طرف آرال و سیردریا کوچ کردند.
تُرکمان را نباید با ترکمن اشتباه گرفت، ترکمان یک اصطلاح عمومی برای قبایل نیمه عشایر تُرک بود، ترکمن نام مخصوص یکی از این قبایل است. واژه های ترکمن و تُرکمان در گذشته به تمامی قبایل ترک تبار اغوز به ویژه طایفه های کوچ نشین و مسلمان گفته می شد که این معنا با کاربرد قوم ترکمن امروزین تفاوت دارد. به این معنا که ترکمن های کنونی شاخه ای از ترکمن ها در نوشته های قدیمی فارسی هستند. همین طور در حال حاضر گروه های ترک تباری در عراق و سوریه به ترکمن معروفند.
بیشتر ترکمن ها در ترکمنستان سکونت دارند. جمعیت ترکمنستان در سال ۲۰۱۴ حدود ۵ میلیون و ۱۱۷ هزار نفر بوده که ۸۵ درصد آن ها از قوم ترکمن هستند.
ترکمن های ایران حدود ۲ درصد جمعیت ایران را تشکیل می دهند که معادل نزدیک به ۱٫۶ میلیون نفر است. ترکمن های ایران بیشتر در جنوب شرقی دریای خزر و در ترکمن صحرا و اطراف رودخانهٔ اترک و گرگان رود سکونت دارند. از لحاظ استانی، سکونتگاه های ایشان در استان های گلستان ( بیشتر بخش شمالی استان ) ، خراسان رضوی ( روستاهایی در نوار مرزی شمال استان ) و خراسان شمالی ( منطقهٔ راز و جرگلان شهرستان بجنورد ) پراکنده است. از شهرهای مهم ترکمن ها در ایران می توان بندر ترکمن، گنبد قابوس، کلاله، آق قلا، گمیشان، مراوه تپه و اینچه برون را نام برد.
ترکمن های افغانستان بیشتر در شمال غربی این کشور به ویژه نوار مرزی دو ولایت فاریاب و جوزجان با ترکمنستان زندگی می کنند.
... [مشاهده متن کامل]
ترکمن ها شاخه ای از ترکتبارها هستند که از عهد قدیم در صحراهای وسیع بخش سفلای رود سیحون و بین دریاچهٔ خوارزم به زندگی کوچ نشینی روزگار می گذراندند. تا حدود سدهٔ هفتم میلادی ترکمن ها جزئی از قوم ترک بودند. در این سال ها به دنبال اضمحلال گوک ترک ها، گروهی از ترک ها که اغوز نامیده می شدند، از آنان جدا شده از ناحیهٔ ارخون به طرف آرال و سیردریا کوچ کردند.
تُرکمان را نباید با ترکمن اشتباه گرفت، ترکمان یک اصطلاح عمومی برای قبایل نیمه عشایر تُرک بود، ترکمن نام مخصوص یکی از این قبایل است. واژه های ترکمن و تُرکمان در گذشته به تمامی قبایل ترک تبار اغوز به ویژه طایفه های کوچ نشین و مسلمان گفته می شد که این معنا با کاربرد قوم ترکمن امروزین تفاوت دارد. به این معنا که ترکمن های کنونی شاخه ای از ترکمن ها در نوشته های قدیمی فارسی هستند. همین طور در حال حاضر گروه های ترک تباری در عراق و سوریه به ترکمن معروفند.
بیشتر ترکمن ها در ترکمنستان سکونت دارند. جمعیت ترکمنستان در سال ۲۰۱۴ حدود ۵ میلیون و ۱۱۷ هزار نفر بوده که ۸۵ درصد آن ها از قوم ترکمن هستند.
ترکمن های ایران حدود ۲ درصد جمعیت ایران را تشکیل می دهند که معادل نزدیک به ۱٫۶ میلیون نفر است. ترکمن های ایران بیشتر در جنوب شرقی دریای خزر و در ترکمن صحرا و اطراف رودخانهٔ اترک و گرگان رود سکونت دارند. از لحاظ استانی، سکونتگاه های ایشان در استان های گلستان ( بیشتر بخش شمالی استان ) ، خراسان رضوی ( روستاهایی در نوار مرزی شمال استان ) و خراسان شمالی ( منطقهٔ راز و جرگلان شهرستان بجنورد ) پراکنده است. از شهرهای مهم ترکمن ها در ایران می توان بندر ترکمن، گنبد قابوس، کلاله، آق قلا، گمیشان، مراوه تپه و اینچه برون را نام برد.
ترکمن های افغانستان بیشتر در شمال غربی این کشور به ویژه نوار مرزی دو ولایت فاریاب و جوزجان با ترکمنستان زندگی می کنند.
