تروتسکی لیون

دانشنامه آزاد فارسی

تروتْسْکی، لِئون (۱۸۷۹ـ۱۹۴۰)(Trotsky, Leon)
تروتْسْکی، لِئون
(نام اصلی: لیف داویدویچ برانشتین) انقلابگر روس. به حزب بلشویک پیوست و در کسب قدرتِ بلشویک ها (۱۹۱۷) و تأسیس ارتش سرخ در جنگ داخلی (۱۹۱۸ـ۱۹۲۰) نقش بسزایی داشت. پس از مرگ لنین، در مبارزه بر سر قدرت (۱۹۲۴) از استالین شکست خورد؛ این امر و دیگر اختلافات تروتسکی با حزب کمونیست، به تبعید او به خارج انجامید (۱۹۲۹). در مکزیک ساکن شد و در آن جا به تحریک استالین به قتل رسید. تروتسکی به انقلاب جهانی و انقلاب دایمی اعتقاد داشت و آرمان گرایی سازش ناپذیر، اما آزاداندیش بود. استالین از مخالفت با عقیدۀ تروتسکی مبنی بر این که شوروی انقلاب سوسیالیستی را به بقیۀ جهان صادر می کند و نیز از نزاع شخصی میان تروتسکی و گریگوری زینوویف، رئیس انترناسیونال کمونیستی، بهره برد و تروتسکی را از حزب اخراج و منزوی کرد. تروتسکی بی پشتیبان ماند و نفوذ خود را در حزب از دست داد. لنین، تروتسکی را فردی توانا اما خودخواه و متکبر می دانست و همین کبر و نخوت فرضی و ذکاوت فوق العاده اش بود که او را پس از مرگ لنین (۱۹۲۴) نزد بسیاری از رهبران دیگر بلشویک، به چهره ای نامحبوب تبدیل کرد. استالین پیش از تبعید تروتسکی از روسیه، با اندیشه های او دربارۀ صنعتی کردن سریع شوروی در مدت پنج سال، مبارزه می کرد، اما پس از آن خود این اندیشه ها را به کار گرفت. تروتسکی در دهۀ ۱۸۹۰ به مارکسیسم گروید و به سبب مخالفت با حکومت تزاری به زندان افتاد و تبعید شد. از ۱۹۰۲ تا انقلاب ۱۹۰۵ در کشورهای اروپای غربی می زیست. در ۱۹۰۵ بار دیگر زندانی شد، اما گریخت و تا ۱۹۱۷ در خارج به سر برد. در ۱۹۱۷ به روسیه بازگشت و به بلشویک ها پیوست. با این که از مردانِ جوانِ ستایندۀ لنین بود، در زمان همکاری با لنین برای سازمان دهی انقلاب ۱۹۱۷ به شیوه های استبدادی او اعتراض داشت. تا زمان مرگ لنین، دومین فرد در سلسله مراتب فرماندهی بلشویک ها بود. وزیر امور خارجه (۱۹۱۷ـ ۱۹۱۸) و نیز وزیر جنگ از ۱۹۱۸ تا ژانویۀ ۱۹۲۵ بود. مهارت درخشان او در سازمان دهی و رهبری الهام بخشش در فرماندهی ارتش سرخ سبب پیروزی بلشویک ها بر روس های سفید هوادار حکومت تزاری در جنگ داخلی روسیه (۱۹۱۸ـ۱۹۲۱) شد؛ اگرچه بلشویک ها فقط یک سوم کشور را تحت تصرف خود داشتند و با حملات بیگانگان نیز مواجه بودند. تروتسکی در زمان تبعیدش، در مکزیک، با تبر به قتل رسید. سرانجام، شوروی سازمان اطلاعات و امنیت خود را مسئول قتل او دانست. آثار تروتسکی در اواخر عمرش در نقد حکومت شوروی اند، مثل انقلابی که به آن خیانت شد(۱۹۳۷). بزرگ ترین اثرش کتاب مستند تاریخ انقلاب روسیه(۱۹۳۲ـ۱۹۳۳) است.

پیشنهاد کاربران

بپرس