[ویکی نور] «ترحال فی الجزیرة العربیة»، برگردان عربی سفرنامه جون لویس بورکهارت خاورشناس و جهانگرد سویسی است. این کتاب که تاریخ حجاز در سال 1810م را تشریح کرده است، از دقیق ترین سفرنامه هایی است که مورد استناد و استفاده محققین قرار گرفته است.
کتاب از دو جزء تشکیل شده است. جزء اول؛ مشتمل بر 12 فصل است که با وصول به جده آغاز و با عبور از طائف به مکه مکرمه ختم می شود. جزء دوم دارای 10 فصل می باشد که در فصل اول سفر از مکه به مدینه منوره آمده است و فصل های بعد، به جز بخش اندکی از آخر کتاب، به مدینه اختصاص دارد. شیوه نگارش کتاب نیز به صورت ثبت گزارش روزانه سفر مولف است.
در بین اروپائیانی که جزیرةالعرب را کشف کرده اند، هیچ کدام به پایه بورکهارت سزاوار تقدیر و ثناء نیستند. او در سفرش به حجاز همان گونه که خود می گوید با مشکلات و ناملایماتی که برخی از سیاحان و یا حجاج عادی در حجاز روبرو بودند، مواجه نشد. برتری اثر بورکهارت به مشاهدات فراوان او نیست، بلکه به صداقت او در نقل گزارشات باز می گردد. توصیفات او از جده و مکه مکرمه وصفی موسوعی است، به گونه ای که بیرتون پس از چهل سال بهتر از سفرنامه بورکهارت برای اقتباس نیافت.
او در 12 یولیو 1814م به جده رسید و از آن جا به طائف سفر کرد. سپس از آن جا به مکه مکرمه برای ادای فریضه حج سفر نمود. پیش از این بورکهارت به حج برود، با خودش مقرر کرده بود که برای آن زندگی پر از مشکلات و ناملایماتی که در انتظار اوست، لوازم کافی را تهیه نماید؛ لذا در سال 1808م برای فراگیری زبان عربی، طب، نجوم و علوم دیگر به دانشگاه کمبریج ملحق شد. سپس به قصد قرآن و تفقه در دین اسلامی به حلب رفت. او در 8 سپتامبر 1814م به مکه رسید. بورکهارت خود را در مراسم حج با نام مستعار «شیخ ابراهیم بن عبدالله» جای داد. آگاهی او به زبان عربی و اطلاعش از احوال مسلمانان و عادات آنها او را در هدفش یاری نمود، به طوری که توانست تمام موسم حج را در مکه به سربرد و در مناسک و شعائر، بدون این که کسی به او شک کند، مشارکت کند. خود او می نویسد: «در طول تمامی سفرهایم در شرق؛ همانند مدتی که در مکه بودم، راحت نبودم. خاطرات زیبا از اقامت در این جا را حفظ خواهم کرد».
شکی نیست که بورکهارت وقتش را بیهوده تلف نکرده است؛ چرا که ده ها صفحه درباره مشاهداتش را با وصفی دقیق و خواندنی نوشته است. او توصیف مفصلی از بیت الله الحرام در خلال شب های ماه رمضان ارائه داده است. وی می نویسد: «پس از روزی بلند و داغ از ماه رمضان، نسیم خنکی در مکه می وزد». او در وصف مکه می گوید: «می توان آن را شهری زیبا دانست؛ چرا که خیابان هایش از خیابان های دیگر شهرهای شرقی عریض تر و خانه هایش عالی و با سنگ بنا شده است. در آنها تعدادی از پنجره هاست که بر خیابان هایی با مناظری پوشیده از گیاهان باز می شود؛ به خلاف مصر و سوریه که غالباً بر راه مشرف نیست». در جای دیگر می گوید: «مکه از جمیع جهات مفتوح است؛ لکن کوه های محیط بر آن مانعی دژ مانند در برابر دشمنان تشکیل داده است. در زمان قدیم سه دیوار اطراف آن را محافظت می کرد».
کتاب از دو جزء تشکیل شده است. جزء اول؛ مشتمل بر 12 فصل است که با وصول به جده آغاز و با عبور از طائف به مکه مکرمه ختم می شود. جزء دوم دارای 10 فصل می باشد که در فصل اول سفر از مکه به مدینه منوره آمده است و فصل های بعد، به جز بخش اندکی از آخر کتاب، به مدینه اختصاص دارد. شیوه نگارش کتاب نیز به صورت ثبت گزارش روزانه سفر مولف است.
در بین اروپائیانی که جزیرةالعرب را کشف کرده اند، هیچ کدام به پایه بورکهارت سزاوار تقدیر و ثناء نیستند. او در سفرش به حجاز همان گونه که خود می گوید با مشکلات و ناملایماتی که برخی از سیاحان و یا حجاج عادی در حجاز روبرو بودند، مواجه نشد. برتری اثر بورکهارت به مشاهدات فراوان او نیست، بلکه به صداقت او در نقل گزارشات باز می گردد. توصیفات او از جده و مکه مکرمه وصفی موسوعی است، به گونه ای که بیرتون پس از چهل سال بهتر از سفرنامه بورکهارت برای اقتباس نیافت.
او در 12 یولیو 1814م به جده رسید و از آن جا به طائف سفر کرد. سپس از آن جا به مکه مکرمه برای ادای فریضه حج سفر نمود. پیش از این بورکهارت به حج برود، با خودش مقرر کرده بود که برای آن زندگی پر از مشکلات و ناملایماتی که در انتظار اوست، لوازم کافی را تهیه نماید؛ لذا در سال 1808م برای فراگیری زبان عربی، طب، نجوم و علوم دیگر به دانشگاه کمبریج ملحق شد. سپس به قصد قرآن و تفقه در دین اسلامی به حلب رفت. او در 8 سپتامبر 1814م به مکه رسید. بورکهارت خود را در مراسم حج با نام مستعار «شیخ ابراهیم بن عبدالله» جای داد. آگاهی او به زبان عربی و اطلاعش از احوال مسلمانان و عادات آنها او را در هدفش یاری نمود، به طوری که توانست تمام موسم حج را در مکه به سربرد و در مناسک و شعائر، بدون این که کسی به او شک کند، مشارکت کند. خود او می نویسد: «در طول تمامی سفرهایم در شرق؛ همانند مدتی که در مکه بودم، راحت نبودم. خاطرات زیبا از اقامت در این جا را حفظ خواهم کرد».
شکی نیست که بورکهارت وقتش را بیهوده تلف نکرده است؛ چرا که ده ها صفحه درباره مشاهداتش را با وصفی دقیق و خواندنی نوشته است. او توصیف مفصلی از بیت الله الحرام در خلال شب های ماه رمضان ارائه داده است. وی می نویسد: «پس از روزی بلند و داغ از ماه رمضان، نسیم خنکی در مکه می وزد». او در وصف مکه می گوید: «می توان آن را شهری زیبا دانست؛ چرا که خیابان هایش از خیابان های دیگر شهرهای شرقی عریض تر و خانه هایش عالی و با سنگ بنا شده است. در آنها تعدادی از پنجره هاست که بر خیابان هایی با مناظری پوشیده از گیاهان باز می شود؛ به خلاف مصر و سوریه که غالباً بر راه مشرف نیست». در جای دیگر می گوید: «مکه از جمیع جهات مفتوح است؛ لکن کوه های محیط بر آن مانعی دژ مانند در برابر دشمنان تشکیل داده است. در زمان قدیم سه دیوار اطراف آن را محافظت می کرد».