[ویکی نور] ترجمه محاسن اصفهان، ترجمه آزادی است از متن عربی رساله محاسن اصفهان تألیف مفضّل بن سعد بن حسین مافرّوخی اصفهانی که در سال 729ق با اضافاتی، به خصوص راجع به دوران پایانی حکومت ایلخانانان بر ایران، توسّط حسین بن محمّد بن ابی الرّضا آوی ترجمه شده است. این کتاب از آثار مهم تاریخی - ادبی قرن پنجم هجری است.
کتاب با دو مقدمه از مصحح و مؤلف آغاز شده است. متن کتاب در هشت فصل یا «ذکر» تدوین شده است. در انتهای اثر نیز دو بخش ذیل کتاب و حواشی و ملاحظات آمده است.
شهر تاریخی اصفهان، از مراکز معتبر علمی اسلامی است، وجود مساجد کهن و مراکز متعدّد علمی، نام این شهر را - از همان سده های نخستین اسلام - در تاریخ و فرهنگ و تمدّن اسلامی، به عنوان دارالعلم شرق، مشهور گردانیده بود. اصفهان در قرن پنجم هجری، مرکز سلاطین بزرگ سلجوقی شد. در این دوره، این شهر از بزرگ ترین شهرهای آباد و بزرگ آن زمان و مرکز سیاسی اسلام و فعالیت های علمی گردید. ناصر خسرو قبادیانی، شاعر و جهان گرد مشهور ایرانی، در قرن پنجم و در آغاز حکومت سلجوقی در توصیف اصفهان می نویسد: «من در همه زمین پارسی گویان، شهری نیکوتر و جامع تر و آبادان تر از اصفهان ندیدم».
ترجمه محاسن اصفهان با وجود حجم اندک، اطّلاعات ارزنده ای در مورد اصفهان قرون اولیّه اسلامی، به - ویژه قرن پنجم هجری؛ یعنی زمان حیات مؤلّف، آثار مهم شهر، از جمله کاخ ها، کوشک ها، قصرها، برج ها، باروها، بازارها، مساجد، مراکز علمی، علما و دانشمندان، نواحی و محلّات، و بسیاری از فواید تاریخی و جغرافیایی و ادبی دیگر در اختیار خواننده می گذارد.
از شرح حال مؤلّف اصل عربی رساله محاسن اصفهان هیچ گونه اطّلاعی به دست نداریم، حتّی معلوم نیست که او عهد ملک شاه سلجوقی را به سر برده، یا در همان ایّام، دنیا را وداع گفته است. از چند موضع از کتاب محاسن به خوبی واضح می شود که تألیف آن در ایّام سلطنت معزّالدّین ملکشاه سلجوقی (465- 485ق) و دوره صدارت خواجه نظام الملک طوسی صورت گرفته است.
کتاب با دو مقدمه از مصحح و مؤلف آغاز شده است. متن کتاب در هشت فصل یا «ذکر» تدوین شده است. در انتهای اثر نیز دو بخش ذیل کتاب و حواشی و ملاحظات آمده است.
شهر تاریخی اصفهان، از مراکز معتبر علمی اسلامی است، وجود مساجد کهن و مراکز متعدّد علمی، نام این شهر را - از همان سده های نخستین اسلام - در تاریخ و فرهنگ و تمدّن اسلامی، به عنوان دارالعلم شرق، مشهور گردانیده بود. اصفهان در قرن پنجم هجری، مرکز سلاطین بزرگ سلجوقی شد. در این دوره، این شهر از بزرگ ترین شهرهای آباد و بزرگ آن زمان و مرکز سیاسی اسلام و فعالیت های علمی گردید. ناصر خسرو قبادیانی، شاعر و جهان گرد مشهور ایرانی، در قرن پنجم و در آغاز حکومت سلجوقی در توصیف اصفهان می نویسد: «من در همه زمین پارسی گویان، شهری نیکوتر و جامع تر و آبادان تر از اصفهان ندیدم».
ترجمه محاسن اصفهان با وجود حجم اندک، اطّلاعات ارزنده ای در مورد اصفهان قرون اولیّه اسلامی، به - ویژه قرن پنجم هجری؛ یعنی زمان حیات مؤلّف، آثار مهم شهر، از جمله کاخ ها، کوشک ها، قصرها، برج ها، باروها، بازارها، مساجد، مراکز علمی، علما و دانشمندان، نواحی و محلّات، و بسیاری از فواید تاریخی و جغرافیایی و ادبی دیگر در اختیار خواننده می گذارد.
از شرح حال مؤلّف اصل عربی رساله محاسن اصفهان هیچ گونه اطّلاعی به دست نداریم، حتّی معلوم نیست که او عهد ملک شاه سلجوقی را به سر برده، یا در همان ایّام، دنیا را وداع گفته است. از چند موضع از کتاب محاسن به خوبی واضح می شود که تألیف آن در ایّام سلطنت معزّالدّین ملکشاه سلجوقی (465- 485ق) و دوره صدارت خواجه نظام الملک طوسی صورت گرفته است.
wikinoor: ترجمه_محاسن_اصفهان