[ویکی فقه] ترتیل نزول قرآن (قرآن). ترتیل قرآن به زیبایی و روانی در قرائت همراه با اداء واضح کلمات و تانی و تدبر در آیات گفته می شود.
نزول آیات قرآن بر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم به صورت شمرده و آهسته بود:وقال الذین کفروا لولا نزل علیه القرءان جملة وحدة کذلک لنثبت به فؤادک ورتلنـه ترتیلا.و کافران گفتند: «چرا قرآن یک جا بر او نازل نمی شود؟! » این بخاطر آن است که قلب تو را بوسیله آن محکم داریم، و (از این رو) آن را به تدریج بر تو خواندیم.
دیدگاه آیت الله مکارم
ترتیل در گفتار، آن است که سخن را روان و بدون تکلف و شتاب، ادا کنند به طوری که حروف و کلمات در آن، واضح و آشکار گردد. واژه ترتیل از ماده رتل (بر وزن قمر) به معنی منظم بودن و مرتب بودن است، لذا کسی که دندان هایش خوب و منظم و مرتب باشد، عرب به او رتل الاسنان می گوید، روی این جهت ترتیل به معنی پی در پی آوردن سخنان یا آیات روی نظام و حساب گفته شده.بنابراین جمله و رتلناه ترتیلا اشاره به این واقعیت است که آیات قرآن گرچه تدریجا و در مدت ۲۳ سال نازل شده است اما این نزول تدریجی روی نظم و حساب و برنامه ای بوده، به گونه ای که در افکار، رسوخ کند، و دل ها را مجذوب خود سازد.
ترتیل در روایات
در تفسیر کلمه ترتیل روایات جالبی نقل شده که به بعضی از آنها ذیلا اشاره می کنیم:در تفسیر مجمع البیان از پیامبر صلی الله علیه وآله چنین نقل شده که به ابن عباس فرمود: اذا قرات القرآن فرتله ترتیلا: هنگامی که قرآن را خواندی آن را با ترتیل بخوان. ابن عباس می گوید پرسیدم: ترتیل چیست؟ پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود:بینه تبیینا، و لا تنثره نثر الدغل (الرمل) و لا تهذه هذا الشعر، قفوا عند عجائبه، و حرکوا به القلوب، و لا یکونن هم احدکم آخر السورة:حروف و کلمات آن را کاملا روشن ادا کن، نه همچون خرمای خشکیده (یا ذرات شن) آن را پراکنده کن، و نه همچون شعر آن را با سرعت پشت سر هم بخوان، به هنگام برخورد با عجائب قرآن توقف کنید و بیندیشید و دلها را با آن تکان دهید، و هرگز نباید همت شما این باشد که به سرعت سوره را به پایان رسانید (بلکه مهم اندیشه و تدبر و بهره گیری از قرآن است). نظیر همین معنی در اصول کافی از امیرمؤمنان علی علیه السلام نقل شده است. از امام صادق علیه السلام نیز چنین نقل شده است:الترتیل ان تتمکث به و تحسن به صوتک، و اذا مررت بآیة فیها ذکر النار فتعوذ بالله من النار و اذا مررت بآیة فیها ذکر الجنة فاسئل الله الجنة:ترتیل آن است که آیات را با تانی بخوانی و با صدای زیبا و هنگامی که به آیه ای برخورد می کنی که در آن سخن از آتش دوزخ است به خدا پناه بر، و هنگامی که به آیه ای می رسی که در آن بیان بهشت است از خدا بهشت را بطلب (خود را به اوصاف بهشتیان متصف کن و از صفات دوزخیان بپرهیز).
نزول آیات قرآن بر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم به صورت شمرده و آهسته بود:وقال الذین کفروا لولا نزل علیه القرءان جملة وحدة کذلک لنثبت به فؤادک ورتلنـه ترتیلا.و کافران گفتند: «چرا قرآن یک جا بر او نازل نمی شود؟! » این بخاطر آن است که قلب تو را بوسیله آن محکم داریم، و (از این رو) آن را به تدریج بر تو خواندیم.
دیدگاه آیت الله مکارم
ترتیل در گفتار، آن است که سخن را روان و بدون تکلف و شتاب، ادا کنند به طوری که حروف و کلمات در آن، واضح و آشکار گردد. واژه ترتیل از ماده رتل (بر وزن قمر) به معنی منظم بودن و مرتب بودن است، لذا کسی که دندان هایش خوب و منظم و مرتب باشد، عرب به او رتل الاسنان می گوید، روی این جهت ترتیل به معنی پی در پی آوردن سخنان یا آیات روی نظام و حساب گفته شده.بنابراین جمله و رتلناه ترتیلا اشاره به این واقعیت است که آیات قرآن گرچه تدریجا و در مدت ۲۳ سال نازل شده است اما این نزول تدریجی روی نظم و حساب و برنامه ای بوده، به گونه ای که در افکار، رسوخ کند، و دل ها را مجذوب خود سازد.
ترتیل در روایات
در تفسیر کلمه ترتیل روایات جالبی نقل شده که به بعضی از آنها ذیلا اشاره می کنیم:در تفسیر مجمع البیان از پیامبر صلی الله علیه وآله چنین نقل شده که به ابن عباس فرمود: اذا قرات القرآن فرتله ترتیلا: هنگامی که قرآن را خواندی آن را با ترتیل بخوان. ابن عباس می گوید پرسیدم: ترتیل چیست؟ پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود:بینه تبیینا، و لا تنثره نثر الدغل (الرمل) و لا تهذه هذا الشعر، قفوا عند عجائبه، و حرکوا به القلوب، و لا یکونن هم احدکم آخر السورة:حروف و کلمات آن را کاملا روشن ادا کن، نه همچون خرمای خشکیده (یا ذرات شن) آن را پراکنده کن، و نه همچون شعر آن را با سرعت پشت سر هم بخوان، به هنگام برخورد با عجائب قرآن توقف کنید و بیندیشید و دلها را با آن تکان دهید، و هرگز نباید همت شما این باشد که به سرعت سوره را به پایان رسانید (بلکه مهم اندیشه و تدبر و بهره گیری از قرآن است). نظیر همین معنی در اصول کافی از امیرمؤمنان علی علیه السلام نقل شده است. از امام صادق علیه السلام نیز چنین نقل شده است:الترتیل ان تتمکث به و تحسن به صوتک، و اذا مررت بآیة فیها ذکر النار فتعوذ بالله من النار و اذا مررت بآیة فیها ذکر الجنة فاسئل الله الجنة:ترتیل آن است که آیات را با تانی بخوانی و با صدای زیبا و هنگامی که به آیه ای برخورد می کنی که در آن سخن از آتش دوزخ است به خدا پناه بر، و هنگامی که به آیه ای می رسی که در آن بیان بهشت است از خدا بهشت را بطلب (خود را به اوصاف بهشتیان متصف کن و از صفات دوزخیان بپرهیز).
wikifeqh: ترتیل_نزول_قرآن_(قرآن)