تربالی. [ ت َ] ( اِ ) نام عمارتی است بسیار عالی بناکرده اردشیر بابکان در شرق شهر گون که از شهرهای فارس است و جون معرب آن است. گویند که بر سر آن بنا آتشکده ای ساخته بودند و در برابر شهر کوهی است و از آن کوه آبی به آن آتشکده می آمده. ( برهان ) ( از انجمن آرا ) ( از آنندراج ) ( از فرهنگ رشیدی ). عمارتی عالی از بناهای اردشیر بابکان. ( ناظم الاطباء ). آنچه در این لغت مرقوم شد از فرهنگها نقل افتاد و در آن چند خطاست ، اول آنکه طربال به طای مؤلَّف عربی و بمعنی عمارت عالی که بنا کنند یعنی هر کوه و سنگ و هر پاره ای از کوه و سنگ بلند و بزرگ که از کوه پیش و برآمده باشد و دیوار درازو بلند و چینه بالائین دیوار است. طرابیل الشام. صومعه های ملک شام ، و اینکه نوشته اند نام شهر گون است هم خطا است ، جور است و آن نام قدیم شهر فیروزآباد بوده و در جور مرقوم خواهد شد. ( انجمن آرا ) ( آنندراج ). تربال مساوی با طربال ، همان فیروزآباد یا گور ( جور ) است. شکل آن مدور است چنانک دایره پرگار باشد و در میان شهر آنجا که مثلاً نقطه پرگار باشد دکه ای انباشته برآورده است [ اردشیربن بابک ] نام آن ایران کرده و عرب آنرا طربال گویند و بر سر آن دکه سایه ها ساخته و در میان گاه آن گنبدی عظیم برآورده و آن را گنبد کیرمان گویند. ( فارسنامه از حاشیه برهان چ معین ).
فرهنگ فارسی
نام عمارتی است بسیار عالی بنا کرده اردشیر بابکان در شرقی شهر گون که از شهرهای فارس است . گویند که بر سر آن بنا آتشکده ساخته بودند و در برابر شهر کوهی است و از آن کوه آبی بان آتشکده میامده عمارتی عالی از بناهای اردشیر بابکان آنچه در این لغت مرقوم شد از فرهنگها نقل افتاد و در آن چند خطاست اول طربان بطای مولف عربی و بمعنی عمارت عالی که بنا کنند یعنی هر کوه و سنگ و هر پاره از کوه و سنگ بلند و بزرگ که از کوه پیش و بر آمده باشد و دیوار دراز و بلند و چینه بالائین دیوار است طرابیل الشام صومعه های ملک شام و اینکه نوشته اند نام شهر گون است هم خطا است جور است و آن نام قدیم شهر فیروز آباد بوده و در جور مرقوم خواهد شد تربال طربال همان فیروز آباد یا گور است شکل آن مدور است چنانک دایره پرگار باشد دکه ای انباشته بر آورده است نام آن ایران گرده و عرب آنرا طربال گویند و بر سر آن دکه سایها ساخته و در میان گاه آن گنبدی عظیم بر آورده و آن را گنبد کیرمان گویند .
