تراژدی انبازه ها

تراژدی انبازه ها یا تراژدی منابع مشترک ( به انگلیسی: Tragedy of the commons ) یکی از مفاهیم مهم در بوم شناسی بشری است و به حالتی اشاره دارد که یک منبع مشترک متناهی بین تعداد زیادی از انسان ها وجود داشته باشد و ایشان در برابر این تصمیم قرار بگیرند که تا چه اندازه از آن منبع مشترک استفاده کنند. منبع مشترک می تواند مواردی چون بوم سازگان اقیانوسی که از آن ماهی می گیرند، جنگلی که از چوب درختان آن استفاده می کنند یا جو زمین که در آن گازهای گلخانه ای را رها می کنند باشد که مصرف بی رویه از آن ها موجب به خطر افتادن پایداری آن ها می گردد. در این شرایط افراد در برابر این دوراهی قرار می گیرند که آیا برای حفظ منابع در بلند مدت از برداشت های خود بکاهند، یا اینکه برای بالا بردن منافع خود و پیشگیری از عقب افتادن از دیگرانی که در حال استفاده از آن منبع هستند و دیر یا زود آن را به پایان می رسانند، به برداشت حداکثری از آن بپردازند. [ ۱]
نظریهٔ تراژدی منابع مشترک پیش فرض هایی در مورد انگیزه های انسانی، قواعد حاکم بر استفاده از منابع مشترک و ویژگی های منبع مشترک دارد. با این وجود شرایط در عمل معمولاً پیچیده تر است و انگیزه های انسانی نیاز به بررسی بیشتری دارد، همچنین قواعد حاکم بر منابع مشترک واقعی اغلب اجازهٔ استفادهٔ آزاد به همه را نمی دهند و نیز سامانه های منابع به گونه ای هستند که در برابر برداشت های انسان واکنش های پویا از خود نشان می دهند. نتیجهٔ این عوامل این است که بر خلاف نظریهٔ گرت هاردین[ ۲] با یک تراژدی روبه رو نمی شویم. [ ۱]
تراژدی انبازه ها، یک تئوری اقتصادی است که موقعیتی را شرح می دهد که در آن، در یک سیستم منابعی مشترک بین مصرف کنندگانی وجود دارد که هر یک تنها با توجه به نفع شخصی خود عمل می کنند و به صورت مستقل و بر خلاف صلاح مشترک کل مصرف کنندگان، با فعالیت های جمعی خود این منابع را به اتمام می رسانند. ریشه های نام و مفهوم تراژدی انبازه ها را می توان در مقاله ای که توسط اقتصاد دان دوره ویکتوریایی، ویلیام فورستر لوید، در سال ۱۸۳۳ میلادی به تألیف درآمده است یافت. وی در این مقاله از مثال فرضی چریدن تنظیم نیافته در یک مرتع مشترک در جزایر بریتانیا استفاده می کند. این مفهوم یک قرن بعد با انتشار مقاله ای از یک دانشمند بوم شناس، به نام گرت هاردین در سال ۱۹۶۸ به صورت گسترده ای شناخته شد. در این مقاله، مفهوم انبازه ها به هر منبع مشترک و تنظیم نیافته ای مانند اتمسفر، اقیانوس ها، رودخانه ها، صید ماهی ها یا حتی یخچالی که در اداره به صورت مشترک استفاده شود گفته می شود.