[ویکی نور] تذکرة الخواص من الأمة بذکر خصائص الأئمة(طبع جدید)، تألیف شمس الدین یوسف بن قزاوغلی (قزغلی) بن عبدالله معروف به سبط ابن جوزی (متوفی 654ق)، یکی از آثار مهم درباره مناقب و فضایل اهل بیت(ع) است. تـذکرة الخواص از جمله آثار حدیثی اهل سنت بشمار می رود و بنای نویسنده بر آن بوده که اخـبار را بـه صـورت مسند ذکر کند. کتاب با تحقیق حسین تقی زاده منتشر شده است.
این کتاب چنان که نویسنده، خود در مقدمه اشاره کرده است بر اساس تعداد ائمه اطهار(ع) در دوازده فصل تنظیم و تدوین شده است. از فصل نخست تا فصل هفتم به امیرالمؤمنین(ع) اختصاص دارد. فصل هشتم و نهم به ترتیب درباره امام حسن(ع) و امام حسین(ع) است. فصل دهم به محمد بن حنفیه، فصل یازدهم به حضرت خدیجه(س) و حضرت زهرا(س) و فصل دوازدهم به شرح حال دیگر ائمه(ع)؛ یعنی از امام سجاد(ع) تا حضرت حجت(ع) اختصاص یافته است.
یکی از ویژگی های مهم این اثر بهره گیری نویسنده از منابع بسیار و گوناگون در تدوین و نگارش آن است که برخی از آنها اکنون موجود نیست. در یک تقسیم بندی کلی می توان منابع این کتاب را به دو دسته کلی تقسیم کرد:
به نظر می رسد در تدوین و نگارش چنین اثری، افزون بر آنچه نویسنده در مقدمه کتاب به آن پرداخته، دو نکته دیگر قابل توجه و تأمل است که از نوع رویکرد و شیوه انتخاب و چینش اخبار و نیز از لابه لای گزارش های کتاب می توان استنباط کرد:
یکی دیگر از ویژگی های مهم و نقاط قوت کتاب پاسخ گویی نویسنده به تضعیف و نقد برخی از اخبار، به ویژه اخبار مربوط به مناقب اهل بیت(ع) است. نکته شایان توجه در این باره آن است که مؤلف کوشیده بر اساس شیوه مقبول محدثان و مورخان اهل سنت، تضعیفات سندی و در برخی موارد، نقد دلالی و محتوایی آنان را به شیوه های گوناگون پاسخ دهد. او در جاهایی، تضعیف سندی آنان را مردود دانسته است؛ چنان که در جاهای دیگر، اخبار یادشده را با سلسله سندی بیان کرده است که دیگر نمی تواند از سوی محدثان و مورخان اهل سنت مخدوش گردد. برای نمونه، او به تضعیفات سندی و در جایی محتوایی آنان درباره احادیث مؤاخات، منزلت، قسمتی از حدیث غدیر، طیر، سد ابواب و... پاسخ داده است.
مطالب ابواب کتاب به ترتیب عبارتند از: باب اول: نـسب امـام علی(ع) و نام، کنیه، صفت، پدر، مادر، برادران و خواهران او.
این کتاب چنان که نویسنده، خود در مقدمه اشاره کرده است بر اساس تعداد ائمه اطهار(ع) در دوازده فصل تنظیم و تدوین شده است. از فصل نخست تا فصل هفتم به امیرالمؤمنین(ع) اختصاص دارد. فصل هشتم و نهم به ترتیب درباره امام حسن(ع) و امام حسین(ع) است. فصل دهم به محمد بن حنفیه، فصل یازدهم به حضرت خدیجه(س) و حضرت زهرا(س) و فصل دوازدهم به شرح حال دیگر ائمه(ع)؛ یعنی از امام سجاد(ع) تا حضرت حجت(ع) اختصاص یافته است.
یکی از ویژگی های مهم این اثر بهره گیری نویسنده از منابع بسیار و گوناگون در تدوین و نگارش آن است که برخی از آنها اکنون موجود نیست. در یک تقسیم بندی کلی می توان منابع این کتاب را به دو دسته کلی تقسیم کرد:
به نظر می رسد در تدوین و نگارش چنین اثری، افزون بر آنچه نویسنده در مقدمه کتاب به آن پرداخته، دو نکته دیگر قابل توجه و تأمل است که از نوع رویکرد و شیوه انتخاب و چینش اخبار و نیز از لابه لای گزارش های کتاب می توان استنباط کرد:
یکی دیگر از ویژگی های مهم و نقاط قوت کتاب پاسخ گویی نویسنده به تضعیف و نقد برخی از اخبار، به ویژه اخبار مربوط به مناقب اهل بیت(ع) است. نکته شایان توجه در این باره آن است که مؤلف کوشیده بر اساس شیوه مقبول محدثان و مورخان اهل سنت، تضعیفات سندی و در برخی موارد، نقد دلالی و محتوایی آنان را به شیوه های گوناگون پاسخ دهد. او در جاهایی، تضعیف سندی آنان را مردود دانسته است؛ چنان که در جاهای دیگر، اخبار یادشده را با سلسله سندی بیان کرده است که دیگر نمی تواند از سوی محدثان و مورخان اهل سنت مخدوش گردد. برای نمونه، او به تضعیفات سندی و در جایی محتوایی آنان درباره احادیث مؤاخات، منزلت، قسمتی از حدیث غدیر، طیر، سد ابواب و... پاسخ داده است.
مطالب ابواب کتاب به ترتیب عبارتند از: باب اول: نـسب امـام علی(ع) و نام، کنیه، صفت، پدر، مادر، برادران و خواهران او.
wikinoor: تذکرة_الخواص_من_الأمة_بذکر_خصائص_الأئمة