تحول خلاق

دانشنامه آزاد فارسی

تَحَوُّل خَلّاق (L\' Evolution créatrice)
کتابی در فلسفه، تألیف هانری برگسون، به زبان فرانسوی، منتشرشده در ۱۹۰۷. این کتاب، که آن را مهم ترین اثر برگسون می دانند، در چهار مبحث تدوین شده است: مبحث اول، توصیف نقادانۀ تحول حیات، ابزارواری و غایت مداری است. برگسون در این بخش، موضع خویش را که مبتنی بر اصل صیرورت است، تعریف می کند. مؤلف بر آن است که یگانه بدیل اساسی در برابر این دو نظریه، نظریه ای است که هوش آدمی در مرکز آن قرار دارد. مبحث دوم، دربارۀ امتدادات متباعد تحول حیات و خوابناکی ـ هوش ـ غریزه است. برگسون در این بخش می کوشد نشان دهد که تحول جهان خطی نیست و در جهات مختلف امتداد دارد. آنچه به این تحول سمت وسویی آگاهانه می بخشد، هوش است. مبحث سوم، دربارۀ معنای حیات، نظم طبیعت و هوش است. مؤلف در این بخش، ماده و هوش آدمی را دو روی یک سکۀ آگاهی و تحول حیات را موقوف به فعالیت هوشمندانۀ آدمی می داند. مبحث چهارم، در باب ساختار سینمایی اندیشه و اشتباه ابزارگرایی است. برگسون در این بخش، با استناد به مفهوم صیرورت همچون خودِ آگاهی، مباحث فصول پیشین را جمع بندی می کند. نکتۀ تازه ای که برگسون در این بخش بدان می پردازد، شباهت تصاویر برآمده از هوش آدمی با تصاویر سینمایی است. برگسون در تحول خلاق کوشیده است با استناد به یافته های علوم دقیقه، تعریفی از معنای تحول به دست دهد.

پیشنهاد کاربران

بپرس