تحنیک

[ویکی فقه] تَحنیک در فقه به دو اصطلاح به کار رفته یکی در کام گرفتن از نوزاد و دیگری در باز کردن عمامه هنگام نماز.
تحنیک به معنای باز کردن کام نوزاد گذراندن یک یا دو طرف عمامه از زیر چانه می باشد تحنیک به معنای نخست در باب نکاح به کار رفته است.
احکام تحنیک نوزاد
باز کردن کام نوزاد با آب فرات و تربت کربلا و در صورت نبود آب فرات، با آب شیرین بویژه آب باران مستحب است. در صورتی که جز آب شور، آب دیگری نباشد آن را با اندکی خرما یا عسل آمیخته و کام نوزاد را با آن بردارند. همچنین تحنیک با خرما مستحب است. برخی گفته اند: جمع بین روایات این است که بازکردن کام نوزاد با آب فرات و در صورت نبود آن، با آب باران و در هر دو صورت با آمیختن اندکی تربت، شیرینی خرما و یا عسل مستحب است. کسی که این گونه عمل کند به تمامی روایات مربوط به تحنیک عمل کرده است.
احکام تحنیک در میت
از تحنیک به معنای دوم در باب صلات سخن رفته است.نهادن عمامه بر سر میت مرد مستحب است و کیفیّت آن بدین گونه است که از وسط عمامه گرفته و بر سر میّت بپیچانند؛ سپس دو طرف عمامه (طرف چپ و راست) را از زیر چانه (تحت الحنک) گذرانده و بر سینه میت (طرف راست را بر سمت چپ و طرف چپ را بر سمت راست سینه) بیفکنند.
احکام تحنیک در نماز
...

[ویکی اهل البیت] بازکردن کام نوزاد و گذراندن یک یا دو طرف عِمامه از زیر چانه.
بازکردن کام نوزاد با آب فرات و تربت کربلا و در صورت نبود آب فرات، با آب شیرین به ویژه آب باران مستحب است. در صورتی که جز آب شور، آب دیگری نباشد آن را با اندکی خرما یا عسل آمیخته و کام نوزاد را با آن بردارند. همچنین تحنیک با خرما مستحب است.
برخی گفته اند: جمع بین روایات این است که بازکردن کام نوزاد با آب فرات و در صورت نبود آن، با آب باران و در هر دو صورت با آمیختن اندکی تربت، شیرینی خرما و یا عسل مستحب است. کسی که این گونه عمل کند به تمامی روایات مربوط به تحنیک عمل کرده است.
نهادن عمامه بر سر میت مرد مستحب است و کیفیّت آن بدین گونه است که از وسط عمامه گرفته و بر سر میّت بپیچانند؛ سپس دو طرف عمامه (طرف چپ و راست) را از زیر چانه (تحت الحنک) گذرانده و بر سینه میت (طرف راست را بر سمت چپ و طرف چپ را بر سمت راست سینه) بیفکنند.
نماز خواندن با عمامه بدون تحنّک، بنابر مشهور مکروه و با آن مستحب است. در این که مراد از تحنّک - که به آن «تلحّی» نیز گفته می شود - چیست و این که آیا منظور گذراندن یک طرف عمامه از زیر چانه به صورت کمان است و یا انداختن آن به طرف چانه - که از آن به «اسدال» تعبیر می شود - در صدق عنوان تحنّک کفایت می کند. البتّه استحباب تحنک اختصاص به حال نماز ندارد بلکه همه حالات را دربر می گیرد؛ به ویژه هنگام مسافرت جهت سلامتی و زمان در پی حاجتی رفتن جهت برآورده شدن آن.
بنابر تعریف تحنّک بخصوص معنای نخست (دور دادن زیر چانه) برخی استحباب آن را به سه مورد یاد شده (نماز، طلب حاجت و سفر) محدود کرده و در غیر آن موارد، اسدال را پس از تحنّک مستحب دانسته اند؛ بدین معنا که بعد از فراغ از بستن عمامه ابتدا یک طرف آن را از زیر چانه عبور می دهد سپس اسدال می نماید.