تحلیل محتوا
زبان و ادب'>{content analysis, textual analysis} [آینده پژوهی و آینده نگری] روشی در پویش محیط که به کاوش در محتوای متن و سند برای شناسایی موضوع های مهم آینده می پردازد
فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه آزاد فارسی
تحلیل محتوا (Content analysis)
نیز (مشهور به تحلیل متن). روش شناسی معیاری در علوم اجتماعی در زمینۀ محتوای پیام. اِرل بابی آن را «مطالعۀ پیام های انسانی مضبوطی از قبیل کتاب ها، پایگاه های اینترنتی، تصاویر، و قوانین» تعریف می کند. هارولد لاسوِل پرسش های محوری تحلیل محتوا را این گونه برمی شمارد: «کی چه می گوید، به کی، برای چه، تا چه اندازه، و با چه تأثیری؟» اوله هولستی تعریف وسیعی از تحلیل محتوا به دست می دهد و آن را «هر شیوۀ استنتاجی از رهگذر شناسایی عینی و نظام مند ویژگی های معینی از پیام ها» می خواند. تحلیل محتوا به پژوهشگر اجازه می دهد اطلاعات بسیاری از متن به دست آورد و مختصاتی از آن مثل بسامد کلید واژه های آن را به طور نظام مند شناسایی کند. یافتن سازه های مهم محتوای پیام نیز این امکان را فراهم می آورد. اما این اطلاعات را باید در چارچوب نظری معینی دسته بندی کرد و لازمۀ آن تحلیل داده هاست. بدین سان خوانش معنی دار محتوا تحقق می یابد. مثلاً در ۱۹۷۶ دیوید رابرتسون چارچوبی رمزی برای مقایسۀ روش های رقابت حزبی بین احزاب انگلیسی و امریکایی پدید آورد. در ۱۹۷۹ گروهی پژوهشی به منظور دستیابی به روشی قیاسی و محتوایی ـ تحلیلی برای مواضع سیاسی احزاب، از رابرتسون الگو گرفت. در برزیل همین شیوۀ دسته بندی را کاروالیو در سال ۲۰۰۰ برای مقایسه ای تحلیلی بین اعلامیه ها و بیانیه های رادیوـ تلویزیونی احزاب در سال های ۱۹۸۹ و ۱۹۹۴ به کار برد. از دهۀ ۱۹۸۰ تحلیل محتوا ابزار کارآمدی برای اندازه گیری میزان موفقیت در برنامه های روابط عمومی، به ویژه روابط رسانه ای، و ارزیابی وجهۀ رسانه ای شده است. در این شاخۀ تحلیلی، داده های تحلیل محتوا را معمولاً با داده های رسانه ای همچون شمارگان، مخاطبان، عدۀ بینندگان و شنوندگان و دفعات چاپ، ترکیب می کنند.
نیز (مشهور به تحلیل متن). روش شناسی معیاری در علوم اجتماعی در زمینۀ محتوای پیام. اِرل بابی آن را «مطالعۀ پیام های انسانی مضبوطی از قبیل کتاب ها، پایگاه های اینترنتی، تصاویر، و قوانین» تعریف می کند. هارولد لاسوِل پرسش های محوری تحلیل محتوا را این گونه برمی شمارد: «کی چه می گوید، به کی، برای چه، تا چه اندازه، و با چه تأثیری؟» اوله هولستی تعریف وسیعی از تحلیل محتوا به دست می دهد و آن را «هر شیوۀ استنتاجی از رهگذر شناسایی عینی و نظام مند ویژگی های معینی از پیام ها» می خواند. تحلیل محتوا به پژوهشگر اجازه می دهد اطلاعات بسیاری از متن به دست آورد و مختصاتی از آن مثل بسامد کلید واژه های آن را به طور نظام مند شناسایی کند. یافتن سازه های مهم محتوای پیام نیز این امکان را فراهم می آورد. اما این اطلاعات را باید در چارچوب نظری معینی دسته بندی کرد و لازمۀ آن تحلیل داده هاست. بدین سان خوانش معنی دار محتوا تحقق می یابد. مثلاً در ۱۹۷۶ دیوید رابرتسون چارچوبی رمزی برای مقایسۀ روش های رقابت حزبی بین احزاب انگلیسی و امریکایی پدید آورد. در ۱۹۷۹ گروهی پژوهشی به منظور دستیابی به روشی قیاسی و محتوایی ـ تحلیلی برای مواضع سیاسی احزاب، از رابرتسون الگو گرفت. در برزیل همین شیوۀ دسته بندی را کاروالیو در سال ۲۰۰۰ برای مقایسه ای تحلیلی بین اعلامیه ها و بیانیه های رادیوـ تلویزیونی احزاب در سال های ۱۹۸۹ و ۱۹۹۴ به کار برد. از دهۀ ۱۹۸۰ تحلیل محتوا ابزار کارآمدی برای اندازه گیری میزان موفقیت در برنامه های روابط عمومی، به ویژه روابط رسانه ای، و ارزیابی وجهۀ رسانه ای شده است. در این شاخۀ تحلیلی، داده های تحلیل محتوا را معمولاً با داده های رسانه ای همچون شمارگان، مخاطبان، عدۀ بینندگان و شنوندگان و دفعات چاپ، ترکیب می کنند.
wikijoo: تحلیل_محتوا
پیشنهاد کاربران
تحلیل محتواcontent analysis
:[ اصطلاح علوم تربیتی] - یک فن تحقیقی است که می کوشد محتویات آشکار ارتباط را به صورت عینی، نظامدار و کمّی توصیف نماید.
- یک روش علمی است، برای ارزشیابی و تشریح عینی ومنظم پیامهای آموزشی. تجزیه و تحلیل محتوا حداقل باید دارای چهار خصلت زیر باشد 1 - عینی بودن 2 - منظم بودن3 - آشکار بودن4 - مقداری بودن ( کمّی بودن ) - تحلیل محتوا، کنکاش علمی در شناخت محتوای پیامهاست. جانیس ( Janis, I ) سه نوع تحلیل محتوا را از یکدیگر متمایز می سازد.
... [مشاهده متن کامل]
1 - عملی ( progmtical ) که علائم را با توجه به علل وجود آنان طبقه بندی می کنند.
2 - معنایی ( semantical ) که علائم را با توجه به علل وجودی آنان طبقه بندی می کنند.
3 - علامت – حامل ( sign - vehicle ) که محتوا را برحسب ویژگیهای روانی - مادی علائم طبقه بندی می کنند. مثلاً شمارش دفعاتی که یک نام در متنی تکرار شده است.
تحلیل محتوا، از دیدگاهی همانند پرسش از محتوای یک پیام است ودارای مراحلی بدین قرار است:
1 - تعیین هدف و تحدی آن، در آغاز باید دید موضوع مورد تحلیل چیست ، از چه دیدگاهی مورد تحلیل قرار می گیرد، هدف از تحلیل آن چیست؟
2 - تعیین جامعه آماری: به عنوان مثال ، چنانچه موضوع تحلیل، محتوای سرودهاست. باید دید کدام نوع سرود، به چه زبانی، درکدام محدودۀ زمانی و… مورد تحلیل قرارمی گیرند.
3 - تعیین گروه نمونه ( چنانچه امکان مطالعه کل جامعه آماری یعنی تمام سرودها موردنظر نباشد )
4 - تعیین پرسشنامه که اصطلاحاً پرسشنامه معکوس ( inserve guestionnaire ) خوانده می شود، چه، در تحقیقات دیگر، پرسشگر با طرح سئوالات ویادداشت پاسخها پژوهش را به انجام می رساند، لیک در تحلیل محتوا، پاسخها موجودند و دردسترس ، فقط با پرسشنامه بیرون آورده می شوند.
5 - جمع آوری اطلاعات
6 - تجزیه و تحلیل داده ها و نگارش نهایی اثر تحقیقاتی
:[ اصطلاح علوم تربیتی] - یک فن تحقیقی است که می کوشد محتویات آشکار ارتباط را به صورت عینی، نظامدار و کمّی توصیف نماید.
- یک روش علمی است، برای ارزشیابی و تشریح عینی ومنظم پیامهای آموزشی. تجزیه و تحلیل محتوا حداقل باید دارای چهار خصلت زیر باشد 1 - عینی بودن 2 - منظم بودن3 - آشکار بودن4 - مقداری بودن ( کمّی بودن ) - تحلیل محتوا، کنکاش علمی در شناخت محتوای پیامهاست. جانیس ( Janis, I ) سه نوع تحلیل محتوا را از یکدیگر متمایز می سازد.
... [مشاهده متن کامل]
1 - عملی ( progmtical ) که علائم را با توجه به علل وجود آنان طبقه بندی می کنند.
2 - معنایی ( semantical ) که علائم را با توجه به علل وجودی آنان طبقه بندی می کنند.
3 - علامت – حامل ( sign - vehicle ) که محتوا را برحسب ویژگیهای روانی - مادی علائم طبقه بندی می کنند. مثلاً شمارش دفعاتی که یک نام در متنی تکرار شده است.
تحلیل محتوا، از دیدگاهی همانند پرسش از محتوای یک پیام است ودارای مراحلی بدین قرار است:
1 - تعیین هدف و تحدی آن، در آغاز باید دید موضوع مورد تحلیل چیست ، از چه دیدگاهی مورد تحلیل قرار می گیرد، هدف از تحلیل آن چیست؟
2 - تعیین جامعه آماری: به عنوان مثال ، چنانچه موضوع تحلیل، محتوای سرودهاست. باید دید کدام نوع سرود، به چه زبانی، درکدام محدودۀ زمانی و… مورد تحلیل قرارمی گیرند.
3 - تعیین گروه نمونه ( چنانچه امکان مطالعه کل جامعه آماری یعنی تمام سرودها موردنظر نباشد )
4 - تعیین پرسشنامه که اصطلاحاً پرسشنامه معکوس ( inserve guestionnaire ) خوانده می شود، چه، در تحقیقات دیگر، پرسشگر با طرح سئوالات ویادداشت پاسخها پژوهش را به انجام می رساند، لیک در تحلیل محتوا، پاسخها موجودند و دردسترس ، فقط با پرسشنامه بیرون آورده می شوند.
5 - جمع آوری اطلاعات
6 - تجزیه و تحلیل داده ها و نگارش نهایی اثر تحقیقاتی