تحقیق فی القواعد الفقهیه

[ویکی نور] تحقیق فی القواعد الفقهیة، اثر حجة الاسلام و المسلمین علی فرحی، در زمینه بررسی و تحقیق در برخی از قواعد فقهی می باشد که به زبان عربی و در سال 1430ق، نوشته شده است.
کتاب، با مقدمه مؤلف آغاز شده و مباحث، به بررسی حدود 102 قاعده فقهی، به ترتیب حروف الفبا، اختصاص یافته است.
نویسنده، به صورت بحث موضوعی به بررسی مفاد، مدارک، تطبیقات و استثنائات قواعد فقهیه پرداخته است.
نویسنده در مقدمه، ضمن اشاره به شأن و اهمیت قواعد فقهی، به بیان فرق میان آن و مسئله اصولی پرداخته است. به اعتقاد وی، غالب قواعد فقهی، عبارتند از احکام جزئی فقهیه ای که تحت حقیقت واحدی، جمع شده اند؛ مثلا اصالة الصحة، عبارت است از حکم ظاهری به صحت هر معامله یا عبادت راجع به نفس یا غیر که در صحت یا فساد آن، شک شده باشد و یا قاعده جب، عبارت می باشد از حکم واقعی به عفو و بخشش هر کافر یا مخالفی که آگاه شده و ایمان آورده است، به نسبت تمام یا اکثر اموری که سابقاً متعلق به وی بوده است.
اما مسئله اصولی، حکم ابواب مختلف یا باب واحدی نیست، بلکه عبارت است از دلیل احکام، نه نفس احکام؛ مثلاً دلالت امر بر وجوب، استحباب یا مطلق طلب که مرتبط با حکم واقعی است و یا حجیت استصحاب یا عدم آن که مرتبط با حکم ظاهری است، خود، حکم فقهی نیست، بلکه وسیله ای برای استفاده حکم در موارد کلی یا جزئی می باشد.