تحفه سامی

تُحفِۀ سامی
تذکره ای به فارسی، در شرح حال و نمونۀ اشعار ۷۱۲ تن از شاعران فارسی گوی اواخر عهد تیموری و اوایل دورۀ صفویه، تألیف سام میرزای صفوی، در ۹۵۷ق. در یک مقدمه و هفت صحیفه تألیف شده است. صحیفۀ اول در ذکر شاه اسماعیل اول صفوی، پدر مؤلف، اولاد و احفاد و سلاطین معاصر ایشان، صحیفۀ دوم در ذکر سادات عظام و علمای انارت اعلام، صحیفۀ سوم در ذکر اسامی حضرات واجب التعظیم که اگرچه شاعر نبوده اند، اما گاهی زبان به گفتن شعر می گشوده اند، صحیفه چهارم در ذکر وزرای مکرم و سایر ارباب قلم، صحیفۀ پنجم در ذکر شاعران مقرر و فصحای بلاغت گستر، صحیفۀ ششم در ذکر طبقۀ ترکان و شعرای مقرر ایشان و صحیفۀ هفتم در ذکر سایر عوام و اختتام کلام است. به گمان، مؤلف در تحفۀ سامی به سبک مجالس النفایس توجه داشته است. دربارۀ شاعران نظر می دهد و چون شاعرانی با پیشه های گوناگون را معرفی می کند، اصطلاحات و نام های خاص ابزار این پیشه ها را نیز می آورد. تحفۀ سامی نخستین اثری است که از تهران و شرح حال شاعران آن به تفصیل یاد کرده است. نثر تحفۀ سامی متکلف، اما بسیار پخته است. این اثردر ایران و هند بارها به چاپ رسیده است.