تحذیر

[ویکی فقه] تحذیر (ابهام زدایی). تحذیر ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • تحذیر (فقه)، به معنی برحذر داشتن و دارای احکامی در فقه اسلامی• تحذیر (نحو)، "تحذیر" مصدر باب "تفعیل" از ماده ی "حذر" و در لغت به معنای بیم دادن و بر حذر داشتن• قاعده تحذیر، یکی از قواعد فقه
...

[ویکی فقه] تحذیر (فقه). تحذیر به معنی برحذر داشتن است که چند نمونه از احکام آن بدین شرح است: موعظه واجب در خطبۀ نماز جمعه باید حاوی سفارش به تقوا و طاعت الهی و تحذیر از گناه باشد. اگر تیرانداز، کسی را که به اشتباه تیر به او اصابت نموده است، قبل از تیراندازی تحذیر کرده باشد و او نیز فرصت کافی برای ترک محل داشته است، ضامن نیست.
تحذیر به معنی برحذر داشتن است و از آن به مناسبت در بابهای صلات، تجارت و دیات سخن گفته شده است.
احکام تحذیر
موعظه واجب در خطبۀ نماز جمعه باید حاوی سفارش به تقوا و طاعت الهی و تحذیر از گناه باشد.
اگر در جریان ارتباط مسلمانی با کسی بیم به خطر افتادن اخلاق، اعتقاد یا مال وی باشد، جهت آگاهی دادن به او و برحذر داشتن وی از ارتباط یادشده، غیبت آن شخص مشروع است، مانند آنکه مسلمانی بدون آگاهی نزد فردی بدعت گذار تحصیل علم کند.
اگر تیرانداز، کسی را که به اشتباه تیر به او اصابت نموده است، قبل از تیراندازی تحذیر کرده باشد و او نیز فرصت کافی برای ترک محل داشته است، ضامن نیست. ( قاعدۀ تحذیر)

[ویکی فقه] تحذیر (نحو). "تحذیر" مصدر باب "تفعیل" از ماده ی "حذر" و در لغت به معنای بیم دادن و بر حذر داشتن است. (حَذِرَ الشیءَ اذا خافه و حذّرته الشیءَ)
در اصطلاح نحو ، "تحذیر" عبارت است از توجه دادن مخاطب (با وجود این که تحذیر در غیر مخاطب نیز واقع می شود اما تعبیر مخاطب در تعریف، به جهت کثرت موارد تحذیر در مخاطب است.) بر امر مکروه (ناپسند) جهت اجتناب از آن، با نصب اسم مذکور (اسم مذکور ممکن است محذّرمنه (امر مکروه) و یا محذّر (مخاطب یا متعلق به آن) باشد که در ادامه به هر دو نوع اشاره خواهد شد.) توسط فعل محذوف "إحذر" و نظائر آن. مانند جایی که برای بر حذر داشتن طفل از آتش، گفته شود: «النارَ»؛ در این مثال "النارَ" امر مکروه و مفعول به برای فعل محذوف (إحذر) است؛ تقدیر عبارت "إحذر النارَ" بوده است.

وجه نامگذاری
معنای لغوی تحذیر (بر حذر داشتن) در معنای اصطلاحی لحاظ شده است. (طبق نظر صاحب النحو الوافی ، تعریف کثیری از عالمان نحو از تحذیر، همان معنای لغوی آن است.) به این بیان که متکلّم با توجه دادن مخاطب بر امر مکروه به جهت اجتناب از آن، در واقع مخاطب را از آن امر بر حذر داشته و بیم می دهد. اما با توجه به دو قید "نصب امر مکروه" و "حذف عامل نصب" در تعریف اصطلاحی معلوم می شود که تحذیر در معنای لغوی اعمّ از تحذیر اصطلاحی بوده و مواردی که عامل نصب در کلام ذکر می شود و یا امر مکروه، مرفوع است، تحذیر اصطلاحی نبوده اگر چه تحذیر به معنای لغوی بر آن صدق می کند.

جایگاه
در تبیین مبحث "تحذیر" در میان عالمان نحو، دو رویکرد مشاهده می شود؛ گروهی (همچون شیخ رضی در "شرح الرضی علی الکافیة"، صاحب بداءة النحو و صاحب مبادئ العربیة ) در مباحث "مفعول به" بعد از تبیین "اصلِ ذکر عامل مفعول به"، از موارد وجوب حذف عامل آن بحث کرده و "تحذیر" را در کنار "اِغراء"، "اختصاص" و "اشتغال"، به عنوان یکی از موارد وجوب حذف عامل مفعول به، به شمار آورده اند. در مقابل، گروهی دیگر بعد از باب "توابع" در کنار بحث "نداء" به بررسی مبحث "تحذیر" پرداخته اند.
ذکر این نکته قابل توجه است که با وجود اختلاف "تحذیر" و "اِغراء" در معنا، اما در احکام با هم مساوی بوده و ازاین رو عالمان نحو این دو را در کنار هم ذکر می کنند.

شرط تحقق
...