[ویکی فقه] به کسی که در بعضی بابهای فقهی مانند نماز، توانایی استنباط حکم شرعی پیدا می کند مجتهد متجزّی گفته می شود؛ در برابر مجتهد مطلق که در همۀ ابواب فقهی توان استنباط دارد. از این عنوان در باب اجتهاد و تقلید و نیز قضاء سخن رفته است.
توانایی بر استنباط در بعضی ابواب فقهی را تجزّی اجتهاد گویند.
امکان تجزّی
در امکان تجزیه پذیری اجتهاد اختلاف است. اکثر، قائل به امکان و وقوع آن هستند؛ بلکه برخی قائل به لزوم تجزّی در اجتهاد شده و پیدایی اجتهاد مطلق بدون پیدایی تجزّی پیش از آن را عادتا محال دانسته اند.
برخی، اختلاف در تجزیه و عدم تجزیه پذیر بودن اجتهاد را ناشی از خلط بین ملکۀ اجتهاد- که تجزیه نمی پذیرد- و بین به کارگیری ملکه در استنباط احکام- که اختلافی در تجزیه پذیر بودن آن نیست- دانسته اند. البتّه ملکۀ اجتهاد همچون دیگر ملکه ها از قبیل عدالت به لحاظ قوّت و ضعف، مراتبی دارد که این نیز بسته به مقدار به کارگیری آن است.
حجّیت فتوای متجزّی
در حجیت فتوای مجتهد متجزّی دو مسأله مطرح می باشد:
← نظر مجتهد متجزّی برای خودش
...
توانایی بر استنباط در بعضی ابواب فقهی را تجزّی اجتهاد گویند.
امکان تجزّی
در امکان تجزیه پذیری اجتهاد اختلاف است. اکثر، قائل به امکان و وقوع آن هستند؛ بلکه برخی قائل به لزوم تجزّی در اجتهاد شده و پیدایی اجتهاد مطلق بدون پیدایی تجزّی پیش از آن را عادتا محال دانسته اند.
برخی، اختلاف در تجزیه و عدم تجزیه پذیر بودن اجتهاد را ناشی از خلط بین ملکۀ اجتهاد- که تجزیه نمی پذیرد- و بین به کارگیری ملکه در استنباط احکام- که اختلافی در تجزیه پذیر بودن آن نیست- دانسته اند. البتّه ملکۀ اجتهاد همچون دیگر ملکه ها از قبیل عدالت به لحاظ قوّت و ضعف، مراتبی دارد که این نیز بسته به مقدار به کارگیری آن است.
حجّیت فتوای متجزّی
در حجیت فتوای مجتهد متجزّی دو مسأله مطرح می باشد:
← نظر مجتهد متجزّی برای خودش
...
wikifeqh: تجزی_اجتهاد