تجدد محمدرضا

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] «محمدرضا تجدد» معروف به شیخ العراقین زاده، در 1267ش در عراق متولد شد. پس از انجام تحصیلات مقدماتی وارد حوزه ی علمیه ی کربلا و نجف شد و علاوه بر تحصیل زبان و ادبیات فارسی و عربی، معالم و رسائل و فقه و اصول را نزد اساتید به خوبی آموخت و چندی نیز دروس خارج فقه و اصول را تلمّذ نمود.
در سال 1298ش. به اتفاق برادرش زین العابدین رهنما، به ایران بازگشت و در محافل و مجالس سیاسی ایران رفت و آمد پیدا کرد. رهنما امتیاز روزنامه ی ایران را گرفته، به انتشار آن مبادرت کرد. تجدد نیز که در آن تاریخ به شیخ العراقین زاده مازندرانی معروف بود، روزنامه ای به نام تجدد دائر نمود. در انتخابات دوره ی چهارم مجلس شورای ملی، شیخ العراقین زاده از ساری به وکالت انتخاب شد و از همان روزهای اول، وکیل پرتلاش و فعال و جنجالی بود ولی تدریجاً راه خود را پیدا کرد و جزو طرفداران سردارسپه وزیر جنگ شد و در راه موفقیت او قدم برداشت.
روزنامه ی تجدد در 1302ش. به طرفداری از سردارسپه انتشار یافت و یک هیئت تحریریه قوی که همه ی آنان نماینده ی مجلس شورای ملی بودند، روزنامه را اداره می کردند. آن افراد عبارت بودند از: تدین، عدل الملک دادگر، سرکشیک زاده، علی اکبر داور، شریعت زاده، مشاراعظم و دبیراعظم بهرامی. این روزنامه که در آغاز برای تغییر و خلع سلطنت از قاجاریه تأسیس شده بود، ارگان فرقه ی دموکرات مستقل ایران بود.
شیخ العراقین زاده در دوره ی پنجم مجلس شورای ملی مجدداً از ساری به وکالت مجلس انتخاب شد و به طرفداری از سردارسپه ادامه داد. در اسفند 1302ش. در روزنامه ی خود قطعنامه ای را مشتمل بر چهار ماده انتشار داد که عبارت بود از خلع احمد میرزا از سلطنت، تغییر قانون اساسی از طرف مجلس شورای ملی، اجرای مفاد قطعنامه توسط حکام و اجرای مفاد قطعنامه به وسیله ی وکلای مجلس. این قطعنامه که مقدمه ی خلع احمدشاه از سلطنت و تغییر رژیم از سلطنتی به جمهوری بود، با مخالفت سید حسن مدرس و عده ی زیادی از روحانیون روبرو شد و جنجال بزرگی در کشور پیش آورد که سردارسپه ناچار شد تغییر رژیم را منتفی نماید.
تجدد در دوره ی پنجم مجلس شورای ملی، از نمایندگان برجسته و از طرفداران انقراض قاجاریه بود و در این راه مجاهدت زیادی معمول داشت. پس از خلع احمدشاه و تفویض سلطنت به رضاخان، روزنامه ی تجدد تعطیل شد و صاحب آن بنا به دعوت مرحوم علی اکبر داور، به خدمت قضا دعوت گردید و با رتبه ی نه قضائی، چندی رئیس استیناف کرمان و زمانی رئیس دادگستری خراسان و مدتی مستشار دیوان کشور شد. در 1314ش. رضاشاه به عده ای از رجال کشور بدبین شد و آنها را دستگیر و زندانی نمود، از جمله همین محمدرضا تجدد و برادرش زین العابدین رهنما مدیر روزنامه ی ایران و وکیل مجلس بود. چندی در زندان بسر بردند تا هر دو برادر به عراق تبعید شدند. پس از استعفا و خروج رضاشاه، هر دو برادر به ایران بازگشتند و مجدداً فعالیت سیاسی خود را آغاز نمودند. محمدرضا تجدد در 1320ش. در کابینه ی محمدعلی فروغی، به معاونت وزارت فرهنگ انتخاب شد و چندی هم معاون وزارت دادگستری بود تا در دوره ی چهاردهم از ساری به وکالت مجلس شورای ملی برگزیده شد.
تجدد مردی دانشمند و باسواد بود. او با ترجمه ی کتاب معروف «الفهرست» ابن ندیم از عربی به فارسی، خدمت فرهنگی و علمی بزرگی انجام داد. وی در 1352ش. در 85 سالگی در تهران درگذشت.

دانشنامه آزاد فارسی

تجدّد، محمّدرضا (۱۲۶۸ش ـ۱۳۵۲ش)
حقوق دان، مصحح و مترجم ایرانی. در مناصب قضایی و اداری کشور صاحب مقام بود. از آثار او تصحیح و ترجمۀ کتاب الفهرست ابن ندیم در ۲ مجلد است.

پیشنهاد کاربران

بپرس