تجارت گازهای گلخانه ای ( انگلیسی: Emissions trading ) یک رویکرد مبتنی بر بازار برای کنترل آلودگی و مصرف با ارائه انگیزه های اقتصادی برای کاهش انتشار آلاینده ها است. این مفهوم به عنوان سرپوش و تجارت نیز شناخته می شود. تجارت گاز گلخانه ای کربن برای CO2 و سایر گازهای گلخانه ای چین، اتحادیه اروپا و سایر کشورها به عنوان ابزاری کلیدی برای کاهش تغییر اقلیم. طرح های دیگر شامل گوگرد دی اکسید و سایر آلاینده ها است.
... [مشاهده متن کامل]
یک قدرت مرکزی ( معمولا در شکل دولتی ) مقدار محدودی مجوز برای انتشار مقدار مشخصی آلودگی در مدت زمانی مشخص به انتشاردهنگان آلودگی ( مثل شرکت ها، کارخانجات و… ) می فروشند یا اختصاص می دهند. آلوده کنندگان موظف اند به مقدار انتشارشان دارای مجوز باشند، آنهایی که می خواهند سهمیه بیشتری داشته باشند مجبورند از بقیه شرکت هایی که حاضرند جواز خود را بفروشند، بخرند. همچنین مشتقات مالی این مجوزها در بازارهای ثانویه معامله می شوند.
برنامه های «کنترل و تجارت» ( CAT ) ، طرح هایی انعطاف پذیر با مقررات محیط زیستی می باشند. این طرح ها به مؤسسه ها و بازارها اجازه می دهند که در مورد بهترین سیاست ها برای رسیدن به اهداف تصمیم بگیرند. در مقابل طرح «دستورالعمل و کنترل» در مقررات محیط زیستی مثل بهترین فناوری موجود ( Best Available Technology یا BAT ) وجود دارد.
مطالعه ای در سال ۲۰۲۰ میلادی محقق کرد که اتحادیه اروپایی سیستم مبادله انتشار توانسته با موفقیت مقدار انتشار کربن دی اکسید را با وجود ارزانی قیمت کربن، کاهش دهد.
آلودگی یک نمونه ای بارز از اثرات خارجی بازار است. موارد خارجی ( به انگلیسی Externality ) اصطلاحی اقتصادی به معنی اثر یک کنش بر یک موجود ( شخص ) که عضوی از مبادله در بازار نمی باشد. مبادله حق انتشار یک رویکرد بازاری برای نمایان کردن آلودگی است. هدف نهایی طرح مبادله حق انتشار حداقل کردن هزینه رسیدن به حد انتشار است.
در یک سیستم تجارت حق انتشار، دولت یک محدودیت کلی در میزان انتشار تعیین می کند و مجوزهایی با حق انتشار آن میزان به وجود می آورد. دولت ممکن است این مجوزها را بفروشد، اما در بسیاری از طرح های حال حاضر، به شرکت های انتشار دهنده آلودگی، اجازه نشر آلودگی به اندازه پایه آنان می دهد. این پایه بر اساس سابقه انتشار آلودگی آنان در نظر گرفته می شود. به زبان ساده تر، هر شرکت آلاینده باید حاوی مجوزهایی به اندازه میزان تولید آلودگی اش داشته باشد. در صورتی که تمام شرکت های از این نوع بر این اساس عمل کنند، کل آلودگی منتشر شده برابر با مقدار اجازهٔ همهٔ های موجود در بازار است. با توجه به اینکه این مجوزها می توانند خرید و فروش بشوند، هر شرکت می تواند تصمیم بگیرد که دقیقاً چگونه از مجوز حق انتشارش استفاده کند، به عنوان مثال به آن مقدار آلودگی تولید کند ( در واقع از میزان آلودگی خود کم کند ) ، یا کمتر از آن و بقیه حق خود را بفروشد یا اگر نیار به تولید آلودگی بیشتر دارد از بقیه شرکت هایی که حاضرند بفروشند، بخرد. از نگاهی دیگر، هر خریدار حق انتشار در مقابل تولید آلودگی بیشتر هزینه ای پرداخت می کند و فروشنده در ازای تولید کمتر آلودگی آن هزینه را دریافت می کند.
... [مشاهده متن کامل]
یک قدرت مرکزی ( معمولا در شکل دولتی ) مقدار محدودی مجوز برای انتشار مقدار مشخصی آلودگی در مدت زمانی مشخص به انتشاردهنگان آلودگی ( مثل شرکت ها، کارخانجات و… ) می فروشند یا اختصاص می دهند. آلوده کنندگان موظف اند به مقدار انتشارشان دارای مجوز باشند، آنهایی که می خواهند سهمیه بیشتری داشته باشند مجبورند از بقیه شرکت هایی که حاضرند جواز خود را بفروشند، بخرند. همچنین مشتقات مالی این مجوزها در بازارهای ثانویه معامله می شوند.
برنامه های «کنترل و تجارت» ( CAT ) ، طرح هایی انعطاف پذیر با مقررات محیط زیستی می باشند. این طرح ها به مؤسسه ها و بازارها اجازه می دهند که در مورد بهترین سیاست ها برای رسیدن به اهداف تصمیم بگیرند. در مقابل طرح «دستورالعمل و کنترل» در مقررات محیط زیستی مثل بهترین فناوری موجود ( Best Available Technology یا BAT ) وجود دارد.
مطالعه ای در سال ۲۰۲۰ میلادی محقق کرد که اتحادیه اروپایی سیستم مبادله انتشار توانسته با موفقیت مقدار انتشار کربن دی اکسید را با وجود ارزانی قیمت کربن، کاهش دهد.
آلودگی یک نمونه ای بارز از اثرات خارجی بازار است. موارد خارجی ( به انگلیسی Externality ) اصطلاحی اقتصادی به معنی اثر یک کنش بر یک موجود ( شخص ) که عضوی از مبادله در بازار نمی باشد. مبادله حق انتشار یک رویکرد بازاری برای نمایان کردن آلودگی است. هدف نهایی طرح مبادله حق انتشار حداقل کردن هزینه رسیدن به حد انتشار است.
در یک سیستم تجارت حق انتشار، دولت یک محدودیت کلی در میزان انتشار تعیین می کند و مجوزهایی با حق انتشار آن میزان به وجود می آورد. دولت ممکن است این مجوزها را بفروشد، اما در بسیاری از طرح های حال حاضر، به شرکت های انتشار دهنده آلودگی، اجازه نشر آلودگی به اندازه پایه آنان می دهد. این پایه بر اساس سابقه انتشار آلودگی آنان در نظر گرفته می شود. به زبان ساده تر، هر شرکت آلاینده باید حاوی مجوزهایی به اندازه میزان تولید آلودگی اش داشته باشد. در صورتی که تمام شرکت های از این نوع بر این اساس عمل کنند، کل آلودگی منتشر شده برابر با مقدار اجازهٔ همهٔ های موجود در بازار است. با توجه به اینکه این مجوزها می توانند خرید و فروش بشوند، هر شرکت می تواند تصمیم بگیرد که دقیقاً چگونه از مجوز حق انتشارش استفاده کند، به عنوان مثال به آن مقدار آلودگی تولید کند ( در واقع از میزان آلودگی خود کم کند ) ، یا کمتر از آن و بقیه حق خود را بفروشد یا اگر نیار به تولید آلودگی بیشتر دارد از بقیه شرکت هایی که حاضرند بفروشند، بخرد. از نگاهی دیگر، هر خریدار حق انتشار در مقابل تولید آلودگی بیشتر هزینه ای پرداخت می کند و فروشنده در ازای تولید کمتر آلودگی آن هزینه را دریافت می کند.
