تبوک غزوه

تبوک، غزوۀ
آخرین غزوۀ پیامبر اکرم (ص) در ۹ق، در منطقۀ تبوک؛ شهری در نیمۀ راه مدینه به دمشق در شمال عربستان که قبل از اسلام هم مرز با امپراتوری روم شرقی (بیزانس) بوده است. دلیل غزوۀ پیامبر (ص) را اخبار بازرگانانی می دانند که لشکرکشی هراکلیوس، امپراتور روم شرقی به قصد جنگ با مسلمانان و حمله به مدینه را گزارش می دادند. با وجود خشکسالی، قحطی و نبود سازوبرگ کافی و تبلیغات وسیع منافقان برای پراکندن مردم، سپاهی انبوه از یاران پیامبر (ص) فراهم آمد. دشواری و اوضاع نامساعدی که وجود داشت باعث شد که این غزوه را «جیش العُسرة بخوانند. پیامبر (ص)، پیش از آغاز سفر، علی (ع) را که در همۀ غزوات شرکت داشت به جانشینی خود، برای حفظ و دور کردن توطئۀ منافقان، با خود به جنگ نَبُرد. در پی گفت وگوهایی از منافقان، علی (ع) به لشکریان پیامبر (ص) پیوست ولی پیامبر (ص)، او را برگرداند و به او گفت: «آیا نمی خواهی برای من، همچون هارون برای موسی باشی؟» و این سخن بعدها به «حدیث منزلت» مشهور شد که از ادلۀ حقانیت خلافت حضرت علی (ع) بعد از پیامبر (ص) شمرده می شود. در تبوک جنگی درنگرفت، زیرا سپاهی از روم آن جا دیده نشد و مسلمانان پس از چند روزی درنگ بازگشتند. لشکرکشی به تبوک دستاوردهایی داشت، از آن جمله پیامبر (ص) با اُکیدِر بن عبدالملک کِندی، حاکم مسیحی دومةالجَندَل و اهالی اَذرُح به شرط پرداخت جزیه، پیمان صلح بست و این موجب شد عشایر شمال حجاز تا مرز شام مطیع اسلام شوند.