تبصره ۲۲

تبصره ۲۲ (فیلم). تبصرهٔ ۲۲ ( انگلیسی: Catch - 22 ) فیلمی در ژانر کمدی - درام به کارگردانی مایک نیکولز است که از روی رمانی به همین نام ساخته و در سال ۱۹۷۰ منتشر شد.
• آلن آرکین
• مارتین بالسام
• ریچارد بنجامین
• آرت گارفانکل
• باک هنری
• باب نیوهارت
• آنتونی پرکینز
• پائولا پرنتیس
• مارتین شین
• جان ویت
• اورسن ولز
• باب بالابان
• چارلز گرودین
• جک گیلفورد
• ریچارد لیبرتینی
• آستین پندلتن
• نورمن فل
• پیتر بنرز
• اُلیمپیا کارلیزی

تبصره ۲۲ (منطق). تبصرهٔ ۲۲ موقعیتی تناقض آمیز است که به خاطر نفس قوانین ضد و نقیض، فرد را گریزی از آن نیست. این اصطلاح را جوزف هلر در رمانی به همین نام ( تبصره ۲۲ منتشرشده به سال ۱۹۶۱ ) باب کرد.
مثالی از آن چنین است:
چطور قرار است تجربه کسب کنم وقتی مدام به دلیل نداشتن تجربه، درخواست های استخدامم رد می شود؟
تبصرهٔ ۲۲ ناشی از قوانین، مقررات، و رویه هایی است که فرد در معرض آن ها قرار دارد ولی کنترلی بر آن ها ندارد، چون مبارزه با آن قوانین عین قبول آن هاست. مثالی دیگر در مواقعی پیش می آید که فرد محتاج چیزی است، اما آن چیز را فقط در صورتی به او می دهند که محتاج آن چیز نباشد ( مثلاً بانک ها از وام دادن به افراد بی پول اجتناب می کنند ) . یکی از اشارات ضمنی اصطلاح تبصرهٔ ۲۲ آن است که طراحان این نوع تبصره ها، عامدانه مقرراتی دلبخواهی وضع کرده اند تا بدین وسیله سوءاستفاده شان از قدرت را پنهان کرده یا موجه جلوه دهند.