تبصره و دو رساله دیگر در منطق

دانشنامه اسلامی

[ویکی نور] تبصره و دو رساله دیگر در منطق، اثر عمر بن سهلان ساوی (متوفی 540ق)، مشتمل بر کتاب تبصره و دو رساله دیگر در موضوع منطق است. محمدتقی دانش‎پژوه (متوفی 1375ق)، تصحیح این اثر را به‎عهده داشته است.
کتاب با مقدمه‎ای کوتاه و پیشگفتاری تحقیقی قریب به شصت صفحه آغاز شده است. سپس کتاب تبصره و دو رساله منطق ساوی و تحقیق نقیض الوجود ارائه شده است.
در پیشگفتار ابتدا منطق چینی، هندی و یونانی معرفی شده و پس از آن دستگاه منطقی ارسطو، فارابی و ابن سینا مورد مطالعه قرار گفته است. مصحح، روش متأخران در منطق را با این عبارت ادامه می‎دهد: «ابن سینا در عروضیه که در بیست‎ویک سالگى نوشته است، از روش ارسطو پیروى کرد و با اختصار همه اجزای منطق را در آن آورد و در کتاب شفا به‎طور مبسوط از آن بحث نمود». سپس ابن سینا را بنیان‎گذار روش متأخران دانسته و دانشمندانى مانند غزالى و ساوى و دیگران را از پیروان او می‎داند.
در ادامه مباحث پیشگفتار، تاریخ پاره‎ای از مسائل منطقی، سرگذشت ساوی و کتاب‎های او و نسخه‎های مورد استفاده مصحح در تصحیح این اثر ذکر شده است.
الف)- «کتاب التبصرة»: کتاب تبصره همواره مورد توجه بوده و از کتاب‎های درسی بشمار می‎رفته است. ابن سهلان این کتاب را از روی کتاب بصائر خود که در چهار جا از آن یاد می‎کند و کتاب‎های ابن سینا نگاشته است.
نویسنده در ابتدای کتاب غرض از منطق را این‎گونه تبیین می‎کند: «غرض از منطق، شناخت این دو راه است؛ یعنى «قول شارح» و «حجّت» و جدا کردن آنچه راست است از این هر دو، از آنچه ناراست است». سپس پس از طرح مباحث مختلف منطق با طرح موضوع برهان و مغالطه و اقسام آنها کتاب را به پایان آورده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس