تباین جزئی

لغت نامه دهخدا

تباین جزئی. [ ت َ ی ُ ن ِ ج ُ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) ( اصطلاح منطق ) هرگاه نسبت بین دو مفهوم کلی چنان باشد که مفهوم یکی بر بعض مصادیق مفهوم دیگر صدق کند، آن نسبت را تباین جزئی نامند مانند حیوان و ابیض که بین این دو مفهوم عموم من وجه است و مرجع آن به دو قضیه سالبه جزئیه است. ( از تعریفات جرجانی ) ( از کشاف اصطلاحات الفنون چ احمد جودت ج 1 ص 173 ). رجوع به تباین و تباین کلی شود.

فرهنگ فارسی

تباین . هر گاه نسبت بین دو مفهوم کلی چنان باشد که مفهوم دیگر صدق کند آن نسب را تباین جزئی نامند مانند حیوان و ابیض که بین این دو مفهوم عموم من وجه است و مرجع آن بدو قضی. سالب. جزئیه است .

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تباین جزئی یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای عدم اجتماع دو مفهوم کلی در برخی مصادیق است.
تباین جزئی، عدم اجتماع دو مفهوم کلی در بعضی از موارد (مصادیق) است؛ خواه در موارد دیگر اجتماع کنند یا نه؛ پس تباین جزئی شامل تباین کلی و عموم و خصوص من وجه می شود، زیرا عموم و خصوص من وجه، قطعاً در بعضی از مصادیق، اجتماع نخواهند کرد و دو کلی متباین، تباین جزئی هم دارند، ازاین رو تباین جزئی، نسبت جدیدی در مقابل نسب اربعه نیست، بلکه جامع بین عموم و خصوص من وجه و تباین کلی است.
مستندات مقاله
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است: • مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.• مظفر، محمدرضا، المنطق.
۱. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۸۲.
...

پیشنهاد کاربران

بپرس