تبای

شهر تبای یا تِبس در استان یونان مرکزی در کشور یونان واقع شده است که دارای جمعیت ۳۶٬۴۷۷[ ۱] نفر می باشد.
تبای بزرگ ترین شهر در منطقه باستانی بویوتیا بود و رهبری اتحاد بویوتی را برعهده داشت. شهر تبای نقش مهمی در اسطوره های یونانی بازی می کند به طوری که صحنه داستان های کادموس، ادیپ، دیونیسوس، و دیگر آثار ادبی کهن تبای بوده است.
تبای در دوران باستان رقیب اصلی آتن بود و شهر تبای در سال ۴۸۰ پیش از میلاد و در زمان حمله خشایارشا به جبهه ایران پیوست.

تبای (مصر باستان). شهر تِبای یا تبس ( به یونانی: Θῆβαι ) نام شهری باستانی در مصر باستان بود. این شهر در نزدیک به ۸۰۰ کیلومتری دریای مدیترانه و در کرانهٔ خاوری رود نیل جای داشته و سکونت در آن به ۳۲۰۰ سال پیش از میلاد بازمی گردد. تبای پایتخت واسط - چهارمین ولایت مصر علیا - بود. این شهر چندی در روزگار دودمان یازدهم مصر و زمانی دراز به روزگار دودمان هجدهم مصر پایتخت بوده است.
آثار باستانی به جامانده از تبس می رساند که این شهر در نقطهٔ والایی از تمدن در مصر باستان بوده است. هومر چکامه سرای یونانی در ایلیادش توانگری تبس را ستوده است. تبای در کنار شهر کنونی الاقصر جای دارد.
تبای یا تِبائی در یونانی از نام قبطی niwt ( به معنای شهر ) یا niwt - rst ( شهر جنوبی ) گرفته شده است. در تنخ، ناحوم از این شهر با نام נא אמון نوآمون - به معنای شهر آمون یا بی آمون - یادکرده است. [ ۱] یونانیان آن را Διόσπολις یا شهر زئوس نیز خوانده اند. ایشان برای جدایش میان شهرهای چندی که به نام زئوس خوانده می شده بدین شهر لقب μεγάλη یا بزرگ دادند. بعدها، رومیان این شهر را Diospolis Magna ( دیوسپولیس مانیا ) خواندند.