تباکی

[ویکی فقه] تباکی یکی از عناوینی است که از استحباب آن در ذکر مصائب امام حسین علیه السلام و خوف الهی سخن رفته است.
تباکی خود را به گریه واداشتن است.


معنای اصطلاحی تباکی
گریه اگر به آسانی و به دلیل رقت قلب باشد بکاء نامیده می‏ شود؛ ولی اگر با تکلف، هرچند بر اثر تصور تذکر مصائب خاصی جریان پیدا کند تباکی نامیده می‏ شود.


تباکی در فقه
از این عنوان به مناسبت در باب صلات و حج سخن رفته است.


حکم تباکی
...

[ویکی شیعه] تَباکی به معنای «خود را به گریه واداشتن» است. در فرهنگ شیعه، گریه و تباکی در عبادت و همچنین برای سوگواری امام حسین (ع) از فضیلت بالایی برخوردار است. در عزاداری امام حسین(ع)، دعا، نماز، حج، خواندن یا شنیدن قرآن، اگر کسی نتواند گریه کند، مستحب که است تباکی نماید. شیخ جعفر شوشتری گفته است: تباکی با گریه از روی ریا متفاوت است و تنها اگر با اخلاص انجام شود، پذیرفته خواهد شد.
تباکی در لغت به معنای «به گریه واداشتن خویش» و «گریه با مشقت و سختی» است. تباکی در فرهنگ شیعه، عملی پسندیده است و فضیلت و پاداش گریه را دارد. بر پایه روایات، هرگاه فردی نتواند گریه کند، بهتر است تلاش کند قطره ای اشک از چشمانش خارج شود یا اینکه خود را شبیه به گریه کنندگان درآورد تا در ثواب آنان شریک شود. شیخ جعفر شوشتری گفته است: تباکی با گریه از روی ریا متفاوت است و تنها اگر با اخلاص انجام شود، پذیرفته خواهد شد.
در احادیث وارد شده است که اگر کسی برای امام حسین(ع) گریه کند یا کسی را بگریاند یا تباکی نماید، بهشت بر او واجب می شود. تباکی در عزاداری امام حسین به معنای آن است که انسان حالت گریه و اندوه به خود بگیرد تا از عزاداران شمرده شده و از پاداش معنوی آن برخوردار گردد.

[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از کتاب فرهنگ عاشورا است
خود را به گریه زدن، خود را گریان نشان دادن، خود را شبیه گریه کننده ساختن، حالت گریه به خود گرفتن. در راه احیای عاشورا و سوگواری بر عزای حسین علیه السلام، هم گریستن، هم گریاندن و هم حالت گریه داشتن ثواب دارد.
حتی اگر کسی نگرید یا گریه اش نیاید، گرفتن این حالت هم در خود شخص حالت اندوه و تحسر ایجاد می کند، هم به مجلس عزا، چهره و رنگ غم می بخشد. تباکی، همسویی با داغداران سوگ عاشوراست و مثل گریستن و گریاندن است.
در حدیث امام صادق علیه السلام است: «من انشد فی الحسین شعرافتباکی فله الجنة » هر که درباره حسین، شعری بگوید و تباکی کند، بهشت برای اوست.
در حدیثی هم که سید بن طاووس نقل کرده، چنین است: «من تباکی فله الجنة » و در حدیث قدسی آمده است: «یا موسی! ما من عبد من عبیدی فی ذلک الزمان بکی او تباکی و تعزی علی ولد المصطفی الا و کانت له الجنة ثابتا فیها» ای موسی هر یک از بندگانم که در زمان شهادت فرزند مصطفی صلی الله علیه و آله گریه کند یا حالت گریه به خود گیرد و بر مصیبت سبط پیامبر تعزیت گوید، همواره در بهشت خواهد بود البته غیر از تباکی در مصیبت ابا عبدالله الحسین علیه السلام، حالت گریه به خود گرفتن در مناجات و دعا و از خوف خدا نیز مطلوب است و این از نمونه های روانی تاثیر ظاهر در باطن است.
رسول خدا صلی الله علیه و آله در این زمینه به ابوذر غفاری فرمود: «یا اباذر! من استطاع ان یبکی فلیبک، و من لم یستطع فلیشعر قلبه الحزن و لیتباک، ان القلب القاسی بعید من الله »
هر که می تواند گریه کند، پس بگرید و هر که نتواند، پس در دل خویش حزن قرار دهد و تباکی کند، همانا قلب قساوت گرفته، از خداوند دور است.
امام صادق علیه السلام درباره گریه بر گناه خویش و از خوف خدا می فرماید: «ان لم یجئک البکاء فتباک، فان خرج منک مثل راس الذباب فبخ بخ » اگر گریه ات نمی آید، خود را به حالت گریه درآور پس اگر به اندازه سر مگسی اشک بیرون آمد، پس مرحبا به تو.