تبادل الکترونیکی داده

تبادل داده های تجاری تحت استانداردی خاص که مورد توافق طرفین باشد از یک رایانه به رایانه دیگر بدون دخالت متصدی را تبادل الکترونیکی داده گویند. معتبرترین شیوه تبادل الکترونیکی داده ئی دی آی ( EDI ) نام دارد که اولین بار در سال ۱۹۷۰ میلادی ( برابر با ۱۳۴۹ شمسی ) توسط شبکه های افزاینده ارزش موسوم به VAN برای جایگزینی انتقال داده به وسیله مودم یا سیستم های متداول کاغذی ارائه شد. خدمت ارائه شده از استاندارد X۱۲ تعریف شده توسط مؤسسه ملی استاندارد آمریکا موسوم به ANSI برای تعریف داده ها استفاده می کرد که هنوز مورد استفاده در آمریکای شمالی و سایر نقاط دنیا می باشد. بعدها سازمان ملل استاندارد دیگری را به نام EDIFACT معرفی و به اعضا پیشنهاد کرد که بیشتر در اروپا متداول می باشد. لازم به تذکر است که تبادل الکترونیکی داده مستقل از استاندرد تعریف داده یا پروتکل انتقال داده می باشد ولی برخی به غلط آن را فقط مختص استانداردهای X۱۲ و EDIFACT می داند در حالی که با پیدایش اینترنت و XML فصل نوینی در تبادل الکترونیکی داده گشوده شده است.
• تسریع در انجام امور تجاری
• کاهش هزینه
• افزایش درآمد
• کاهش خطا
• هزینه اولیه پیاده سازی
• نیاز به نیروی انسانی ماهر
اگر چه دو استاندارد ASC X۱۲ و UN EDIFACT از متداول ترین استانداردهای داده می باشند که به طور گسترده در سراسر دنیا مورد استفاده قرار گرفته اند ولی با پیدایش XML استانداردهای دیگری که خاص مجموعه کاری مشخصی هستند طراحی و عرضه شدند.
• EDI
• ASC X۱۲ - اولین استاندارد داده الکترونیکی که توسط سازمان استاندارد ملی آمریکا ارائه شد. این استاندارد به طور عمده در آمریکا شمالی مورد استفاده قرار میگرد.
• UN EDIFACT - استاندارد عرضه شده توسط سازمان ملل که به طور عمده در اروپا مورد استفاده قرار میگرد.
• HIPAA
• ebXML
• RosettaNet
• cXML
پروتکل های ارتباطی متنوعی در دسترس می باشند که بسته به نوع ارتباط کاری بین دو مجموعه مورد استفاده قرار می گیرند. پروتکلها بر اساس بستر پیاده سازی آنها که می تواند شبکه های افزاینده ارزش یا اینترنت باشد گروه بندی می شوند.
• BISYNC
• AS۱
• AS۲
• AS۳
• GISB
• پیش زمینه هرگونه تبادل داده ای بین دو مجموعه تجاری انجام مذاکرات تجاری برای عقد قرارداد می باشد و تنها بعد از برقراری روابط تجاری است که دو مجموعه به پیاده سازی تبادلات الکترونیکی می پردازند.
• تعیین و تعریف نوع داده و مستنداتی که باید بین دو مجموعه تبادل شود که معمولاً از طرف یک مجموعه بر دیگری تحمیل می شود. شرکتهای معتبر تجاری مستندات مربوط به تعریف داده در قالب های استاندارد مورد نیاز خود را به همراه تفسیر خود از داده ها در اختیار شرکای تجاری خود قرار می دهند. این مستندات را به طور معمول راهنمای تبادل الکترونیکی داده ( EDI Guidelines ) می نامند.
• پیاده سازی مستندات تنها مربوط به داده هایی می باشد که برای اولین بار قرار است تولید و مبادله شود.
• از آنجا که کلیه مبادلات باید رمزگذاری شود، طرفین کلیدهای عمومی رمزگشا را تبادل می کنند تا قادر به رمزگشایی داده های دریافتی باشند.
• با استفاده از یک پروتکل ارتباطی است که معمولاً از طرف یکی از طرفین تبادل بر دیگری تحمیل می شود به طور آزمایشی مستنداتی تبادل می شود تا دو مجموعه از صحت پروسه اطمینان حاصل کنند.