تاکتیک نظامی

تاکتیک نظامی یا هنر سازماندهی ارتش، فن کاربرد سلاح و یگان های نظامی به منظور درگیری و شکست دشمن در نبرد است. تحولات فلسفه و فناوری در طول تاریخ تأثیرات عمیقی بر تاکتیک های نظامی گذاشته اند.
تا پیش از سده ۱۹ میلادی بسیاری از تاکتیک های نظامی محدود به میدان نبرد بودند. برای مثال چگونگی مانور یگان ها در نبردی که در زمین باز انجام می شد جزو این تاکتیک ها به شمار می آمد. تاکتیک در تفکرات نظامی معاصر پایین ترین سطح طرح ریزی به شمار می آید که در آن یگان های کوچک که شامل چند ده نفر تا چند صد نفر می شوند شرکت دارند. یگان ها در آرایش هایی سازماندهی می شوند که دارای سطح بالاتری از طرح ریزی به نام کاربرد عملیاتی نیروها هستند. سومین لایهٔ طرح ریزی نظامی، راهبرد نظامی است که دربارهٔ توانایی های کلی و طرح ریزی برای دستیابی به نتایج درازمدت می باشد؛ بنابراین جنگ عملیاتی، سطحی میانی است که هدف از آن تبدیل راهبرد ( بالاترین سطح ) به تاکتیک ( پایین ترین سطح طرح ریزی ) است.
تاکتیک های ویژه برای شرایط گوناگون وجود دارند که گسترهٔ آن ها از تأمین یک اتاق یا ساختمان شروع می شود و تا عملیات های وسیعی که برای مثال هدفشان ایجاد برتری هوایی بر فراز یک منطقه است ادامه می یابند. امروزه تاکتیک های نظامی در تمام سطوح فرماندهی از یک فرد و گروه تا کل نیروهای مسلح را شامل می شوند. در واقع یگان هایی که در جنگ استفاده می شدند انعکاسی از تاکتیک های هم عصرشان بوده اند و اندازه و ترکیب آن ها نیز به نسبت تغییر کرده است.
دستور رزمی شماره ۰–۳ ارتش ایالات متحده، تاکتیک را به این صورت تعریف کرده است: تاکتیک - ( وزارت دفاع ) ۱. به کارگیری یگان ها در نبرد. ۲. آرایش و مانور منظم یگان ها در مقابل یکدیگر یا در مقابل دشمن به منظور بهره برداری از حداکثر توان آن ها. ( نیروی زمینی ) به کارگیری یگان ها در نبرد. تاکتیک شامل آرایش و مانور منظم یگان ها در مقابل یکدیگر، عوارض زمین و دشمن به منظور تبدیل نیروی بالقوهٔ نبرد به درگیری ها و نبردهای فاتحانه است. ( FM 3 - 0 ) .
ارتش ایالات متحده جنگ را به سه سطح تقسیم بندی می کند: ۱. سطح راهبردی که شامل سطح ملی و سطح ( صحنه ی ) فرماندهی نبرد است. ۲. سطح عملیاتی که از اعمال مشترک نیروها که شامل نیروهای مرکب دریایی و قدرت هوایی به همراه عملیات های زمینی و آبخاکی می شود شروع شده و به ردهٔ تیپ مانورکننده می رسد. ۳. سطح تاکتیکی که از تیپ مانورکننده تا کوچک ترین عناصر رزمنده نظیر یک نفر سرباز را شامل می شود.
بسیاری از مردمی که حتی تا حدودی با واژگان نظامی آشنایی دارند، اصطلاحات �راهبرد� و �تاکتیک� را به شکل اشتباه به جای هم به کار می برند.
تاکتیک های نظامی را می توان هم جزو علم دانست و هم هنر. اصول اولیه ای وجود دارند که—در صورت اجرا—دست کم باعث ایجاد شایستگی می شوند. همچنین �مشق های جنگی� که هدفشان افزایش واکنش خودکار به وضعیت های خاص است و بسیاری از راهنماها و دستورالعمل هایی که در طول سده ها نوشته شده اند باعث شکل گیری تاکتیک ها شده اند. تاکتیک ها برای بسیاری، غریزی هستند. برخی اوقات می توان آن ها را آموزش داد؛ و در کل می توان گفت تاکتیک ها ترکیبی متغیر از روانشناسی، فیزیک و آمار هستنند.
برخی از عادات از آغاز جنگاوری تاکنون تغییر نکرده اند: کمین، دستیابی و دور زدن جناحین، حفظ شناسایی، ساخت و کاربرد موانع و استحکامات و غیره. استفاده از زمین به بهترین شکل ممکن تفاوت چندانی نکرده است. ارتفاعات، رودخانه ها، باتلاق ها، گذرگاه ها و پوشش های طبیعی می توانند به صورت های مختلف مورد استفاده قرار گیرند.
چیزی که به طور مداوم در حال تغییر است، ابعاد فناوری جنگی و جامعه شناسی جنگاوران است. شایسته است که دربارهٔ تفاوت های فناوری و جوامعی که انواع مختلفی از سربازان یا جنگجویانی چون لژیونرهای رومی، سواره نظام کماندار مغول، کمانگیران چینی، کت قرمزهای بریتانیایی یا یک چترباز نیروی هوایی تولید کرده اند پژوهش شود. هر کدام از آن ها محدود به سلاح ها، تدارکات و شرایط اجتماعی خاصی هستند و در نتیجه به شیوهٔ متفاوتی از میدان نبرد استفاده می کنند اما معمولاً نتایجی را که از تاکتیک هایشان انتظار دارند مشابه است.