[ویکی نور] تاویل مشکل القرآن. تأویل مشکل القرآن، تألیف عبدالله بن مسلم بن قتیبه دینوری (متوفی 276ق)، به زبان عربی است که با تحقیق و حواشی ابراهیم شمس الدین منتشر شده است.
کتاب، مشتمل بر مقدمه محقق، شرح حال مؤلف، مقدمه مؤلف و 15 باب است. 11 باب اول کتاب فاقد بخش بندی خاصی است. باب دوازدهم بر طبق سوره های قرآن کریم دسته بندی شده است. در سه باب دیگر نیز بر طبق عناوین الفاظ یا حروف می توان به مطلب مورد نظر دست یافت.
کتاب حاضر یکی از تألیفاتی است که به جهت آشنایی هرچه بیشتر با زیبایی ها و ظرافت های قرآن کریم تدوین شده است. به اعتقاد ابن قتیبه تنها کسانی می توانند از قرآن بهره کافی را ببرند که بر اسالیب متنوع زبان عرب مسلط باشند و بتوانند عبارات قرآن کریم را به درستی دریابند. او در این باره می گوید: «برای عامه مردم که تنها به لفظ و دلالت ظاهری توجه دارند، بسیاری از ظرافت های معنوی قرآن پوشیده است و قرآن از زیبایی و استحکامی برخوردار است که جز بر اهل ذوق و ارباب بصیرت بر دیگران مخفی است و به همین جهت فقط کسانی که از علوم کافی بهره مند باشند و اسالیب متنوع عرب را بشناسند می توانند فضل آن را دریابند» ....
ابن قتیبه درباره آیه «و جعلنا نومکم سباتا» ....می گوید: منظور از «سبات»، خواب نیست، بلکه به معنای «راحتی» است؛ یعنی «ما خواب را مایه آرامش جسمتان قرار دادیم» و درباره استعاره ای که در این آیه: «أ و من کان میتا فأحییناه و جعلنا له نوراً یمشی به فی الناس» ....به کار رفته است، می گوید: منظور از «میت»، کافر است... و در کنایه ای که در آیه «و ثیابک فطهر» ....؛ «جامه ات را پاکیزه گردان» نهفته است، می گوید: منظور از «ثیاب» آن چیزی است که لباس دربردارنده آن می باشد؛ یعنی نفس انسان ....
به اعتقاد ابن قتیبه یکی از اسلوب های قرآن، اسلوب استفهام است که گاهی منظور از استفهام، تقریر است، مثل: «أ أنت قلت للناس اتخذونی و أمی إلهین من دون الله» ....و گاهی تعجب مثل: «عمّ یتسائلون عن النبإ العظیم» ....و گاهی توبیخ مثل: «أ تأتون الذکران من العالمین» ........
کتاب، مشتمل بر مقدمه محقق، شرح حال مؤلف، مقدمه مؤلف و 15 باب است. 11 باب اول کتاب فاقد بخش بندی خاصی است. باب دوازدهم بر طبق سوره های قرآن کریم دسته بندی شده است. در سه باب دیگر نیز بر طبق عناوین الفاظ یا حروف می توان به مطلب مورد نظر دست یافت.
کتاب حاضر یکی از تألیفاتی است که به جهت آشنایی هرچه بیشتر با زیبایی ها و ظرافت های قرآن کریم تدوین شده است. به اعتقاد ابن قتیبه تنها کسانی می توانند از قرآن بهره کافی را ببرند که بر اسالیب متنوع زبان عرب مسلط باشند و بتوانند عبارات قرآن کریم را به درستی دریابند. او در این باره می گوید: «برای عامه مردم که تنها به لفظ و دلالت ظاهری توجه دارند، بسیاری از ظرافت های معنوی قرآن پوشیده است و قرآن از زیبایی و استحکامی برخوردار است که جز بر اهل ذوق و ارباب بصیرت بر دیگران مخفی است و به همین جهت فقط کسانی که از علوم کافی بهره مند باشند و اسالیب متنوع عرب را بشناسند می توانند فضل آن را دریابند» ....
ابن قتیبه درباره آیه «و جعلنا نومکم سباتا» ....می گوید: منظور از «سبات»، خواب نیست، بلکه به معنای «راحتی» است؛ یعنی «ما خواب را مایه آرامش جسمتان قرار دادیم» و درباره استعاره ای که در این آیه: «أ و من کان میتا فأحییناه و جعلنا له نوراً یمشی به فی الناس» ....به کار رفته است، می گوید: منظور از «میت»، کافر است... و در کنایه ای که در آیه «و ثیابک فطهر» ....؛ «جامه ات را پاکیزه گردان» نهفته است، می گوید: منظور از «ثیاب» آن چیزی است که لباس دربردارنده آن می باشد؛ یعنی نفس انسان ....
به اعتقاد ابن قتیبه یکی از اسلوب های قرآن، اسلوب استفهام است که گاهی منظور از استفهام، تقریر است، مثل: «أ أنت قلت للناس اتخذونی و أمی إلهین من دون الله» ....و گاهی تعجب مثل: «عمّ یتسائلون عن النبإ العظیم» ....و گاهی توبیخ مثل: «أ تأتون الذکران من العالمین» ........
wikinoor: تأویل_مشکل_القرآن