تاویل در قران

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] تأویل در قرآن. تاویل قرآن درلسان آیات کریمه و روایات شریفه عبارت است از: معانی و مصادیقی از آیات کریمه که برای غیر راسخان در علم (نبی اکرم - صلی الله علیه و آله وسلّم - و ائمه اطهار - علیهم السّلام -) ظاهر نمی باشد و فهمیدن آن طبق اصول محاوره میسر نیست.
لفظ تاویل، درضمن هفت سوره از سور قرآن کریم هفده بار استعمال شده است که پنج بار آن (دو بار به طور یقین و به اتفاق مفسرین و سه بار به حسب ظاهر و به نظر مشهور). در مورد قرآن یعنی در حال اضافه به ضمیری که به کل یا بخشی از قرآن برمی گردد، به کار رفته است. و در روایات نیز کلمه تاویل در مورد قرآن، بسیار استعمال شده است، ولی در هیچ آیه و روایتی تاویل قرآن، تعریف و تفسیر نشده و حقیقت آن تبیین نگشته است، جز این که دربعضی از روایات بطن قرآن با تاویل، تطبیق شده است. لذا برای فهم حقیقت تاویل قرآن و مراد از آن، باید مواردی را که تاویل در مورد قرآن به کار رفته است، مورد مطالعه و دقت قرار داد و با توجه به معنای لغوی و مستعمل فیه کلمه تاویل و قرآین موجود در کلام، معنای مراد از آن را درهر مورد تشخیص دهیم و بانظر به همه موارد، به حقیقت آن پی ببریم. البته توجه به کلمات لغت شناسان و مفسرین و ملاحظه سایر موارد استعمال تاویل (یعنی مواردی که در مورد غیر قرآن به کار رفته) نیزلازم است، زیرا ما را با معانی مستعمل فیه کلمه تاویل و معناهایی که ممکن است تاویل در آن استعمال شود، آشنا می کند و ما را در استظهار و فهم مراد از آن در مواردی که درمورد قرآن به کار رفته است، یاری خواهدکرد.

[ویکی فقه] تاویل در قرآن. تاویل قرآن درلسان آیات کریمه و روایات شریفه عبارت است از: معانی و مصادیقی از آیات کریمه که برای غیر راسخان در علم (نبی اکرم - صلی الله علیه و آله وسلّم - و ائمه اطهار - علیهم السّلام -) ظاهر نمی باشد و فهمیدن آن طبق اصول محاوره میسر نیست.
لفظ تاویل، درضمن هفت سوره از سور قرآن کریم هفده بار استعمال شده است که پنج بار آن (دو بار به طور یقین و به اتفاق مفسرین و سه بار به حسب ظاهر و به نظر مشهور). در مورد قرآن یعنی در حال اضافه به ضمیری که به کل یا بخشی از قرآن برمی گردد، به کار رفته است. و در روایات نیز کلمه تاویل در مورد قرآن، بسیار استعمال شده است، ولی در هیچ آیه و روایتی تاویل قرآن، تعریف و تفسیر نشده و حقیقت آن تبیین نگشته است، جز این که دربعضی از روایات بطن قرآن با تاویل، تطبیق شده است. لذا برای فهم حقیقت تاویل قرآن و مراد از آن، باید مواردی را که تاویل در مورد قرآن به کار رفته است، مورد مطالعه و دقت قرار داد و با توجه به معنای لغوی و مستعمل فیه کلمه تاویل و قرآین موجود در کلام، معنای مراد از آن را درهر مورد تشخیص دهیم و بانظر به همه موارد، به حقیقت آن پی ببریم. البته توجه به کلمات لغت شناسان و مفسرین و ملاحظه سایر موارد استعمال تاویل (یعنی مواردی که در مورد غیر قرآن به کار رفته) نیزلازم است، زیرا ما را با معانی مستعمل فیه کلمه تاویل و معناهایی که ممکن است تاویل در آن استعمال شود، آشنا می کند و ما را در استظهار و فهم مراد از آن در مواردی که درمورد قرآن به کار رفته است، یاری خواهدکرد.
معنای تاویل قرآن درلسان آیات
بعد از ملاحظه کلمات لغت شناسان و مفسرین و تتبع درمعانی مستعمل فیه تاویل در استعمالات قرآن و روایات، به مطالعه ودقت در مواردی که تاویل درمورد قرآن کریم به کار رفته است، پرداختیم و به این نتیجه رسیدیم که تاویل قرآن درلسان آیات کریمه و روایات شریفه عبارت است از:معانی و مصادیقی از آیات کریمه که برای غیر راسخان در علم (نبی اکرم - صلی الله علیه و آله وسلّم - و ائمه اطهار - علیهم السّلام -) ظاهر نمی باشد و فهمیدن آن طبق اصول محاوره میسر نیست و آن معانی و مقاصد مزبور چند قسم است:الف - معنای حقیقی و مراد واقعی آیات متشابه.ب - معنا و معارف باطنی آیات کریمه، اعم از آیات محکم و متشابه.ج - مصداق خارجی و تجسم عینی وعده و وعیدهای قرآن کریم درمورد آخرت و سایر پیشگویی های آن.د - مصادیق برجسته ای از مفاهیم آیات کریمه که از دید عرف و افراد عادی، پنهان است.در ذیل، هریک از اقسام مذکور را با شواهدی از آیات و روایات ذکر می نماییم:
← معنای حقیقی و منظور واقعی آیات متشابه
تااینجا بااستظهار ازآیات کریمه و قسمتی از روایات شریفه، علاوه برنتیجه ای که درابتدای سخن بیان شد امور ذیل نیز روشن شد:۱- درقرآن کریم، کلمه تاویل پنج بار در مورد قرآن به کار رفته است: یک بار به معنای مقصود از آیات متشابه "و سه باربه معنای مصداق خارجی و تجسم عینی وعد و وعیدها و خبرهای قرآن در زمینه آخرت "و یک بار هم در معنایی اعم از معنای واقعی آیات متشابه و معارف باطنی ومصادیق مستور آیات کریمه - چه محکم و چه متشابه - به کار رفته است ".۲- تاویل، اختصاص به آیات متشابه ندارد و همه آیات کریمه را شامل می شود.۳- علم به تاویل قرآن، ویژه خداوند و راسخان درعلم " (نبی اکرم وائمه اطهار - علیهم السّلام -) است که با مبداء وحی، در ارتباط بوده و با زبان ویژه قرآن کریم آشنایند و برای دیگران جز از طریق مراجعه به ایشان و استفاده از کلمات درربار آنان برای فهم تاویل قرآن راهی وجود ندارد و غیر آنان حق ندارند بدون دلیل و بیان، از کلام خداوند و روایات نبی اکرم و ائمه هدی - علیهم السّلام - معنایی را بارای و استحسان، برای آیات متشابه قرآن برگزینند ویا مطلبی را که طبق اصول محاوره، آیات برآن دلالت ندارد به عنوان معنای باطنی آیات کریمه عرضه بدارند و ی اآیات کریمه را با مصادیقی که انطباق آیات برآنها آشکارنیست، تطبیق دهند. زیرااین همان تاویل طلبی ناحق و انحرافی است که درآیه کریمه قرآن و در روایت اسماعیل بن جابر"و روایات دیگر، از آن ذمت شده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس