تانماترا ( تن ماترا ) ( انگلیسی: Tanmatra ) ، در فلسفه سانکهیا یکی از عناصر اولیه یا یکی از پنج عنصر لطیف اولیه و آفرینش نخستین می باشد. [ ۱]
تانماترا، اصل لطیف یا اولیهٔ ذهن؛ گاندا ( بو ) ؛ راساً ( طعم ) ؛ روپا ( شکل ) ؛ اسپارسا ( لمس یا حس ) شابدا ( صدا ) که از آن ها عناصر پنج گانه ناشی می شود. [ ۲]
عناصر لطیف از خودآگاهی پیدا می شوند. «کاریکا» دربارهٔ این عناصر لطیف می گوید: پنج عنصر لطیف غیر متعین اند و از اینان پنج عنصر مادی ( bhutani ) پدید می آیند. پنج عنصر لطیف عبارت اند از قوهٔ سامعه ( Shabda ) ، قوهٔ لامسه ( Sparśa ) ، قوهٔ باصره ( Murti ) ، قوهٔ ذائقه ( rasa ) ، قوهٔ شامه ( gandha ) . [ ۳]
اعصاب حسی زیر نفوذ عقل کار می کنند؛ لذا سیستم موتوری کارمِندرییانی ( karmendriyani ) و نیز جنانندرییانی ( jnandriyani ) را می سازند. اولی روان را به حرکات بدن، و دومی به عقل ( Buddhi ) و به پنج تانماترای ( tanmatras ) بساوی، دیداری، چشایی، و بویایی مرتبط می سازد، که با پنج اصل اتر، هوا، آتش، آب و خاک به ترتیب ارتباط دارد. [ ۴]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفتانماترا، اصل لطیف یا اولیهٔ ذهن؛ گاندا ( بو ) ؛ راساً ( طعم ) ؛ روپا ( شکل ) ؛ اسپارسا ( لمس یا حس ) شابدا ( صدا ) که از آن ها عناصر پنج گانه ناشی می شود. [ ۲]
عناصر لطیف از خودآگاهی پیدا می شوند. «کاریکا» دربارهٔ این عناصر لطیف می گوید: پنج عنصر لطیف غیر متعین اند و از اینان پنج عنصر مادی ( bhutani ) پدید می آیند. پنج عنصر لطیف عبارت اند از قوهٔ سامعه ( Shabda ) ، قوهٔ لامسه ( Sparśa ) ، قوهٔ باصره ( Murti ) ، قوهٔ ذائقه ( rasa ) ، قوهٔ شامه ( gandha ) . [ ۳]
اعصاب حسی زیر نفوذ عقل کار می کنند؛ لذا سیستم موتوری کارمِندرییانی ( karmendriyani ) و نیز جنانندرییانی ( jnandriyani ) را می سازند. اولی روان را به حرکات بدن، و دومی به عقل ( Buddhi ) و به پنج تانماترای ( tanmatras ) بساوی، دیداری، چشایی، و بویایی مرتبط می سازد، که با پنج اصل اتر، هوا، آتش، آب و خاک به ترتیب ارتباط دارد. [ ۴]
wiki: تانماترا