پیشینهٔ حضور یهودیان در افغانستان نامعلوم است و گمان می رود آن ها پس از ویرانی معبدشان توسط بخت النصر فرمانروای قوم آشور در ۷۲۰ پیش از میلاد ( ببینید: ده قبیله گمشده ) و تبعیدشان به بابل در ۵۶۰ پیش از میلاد، به مناطقی در جنوب عراق، ایران و افغانستان فعلی که زیر سلطهٔ آشوریان درآمده بود کوچانده شدند. شهر بلخ از دیرباز محل سکونت جمعیت قابل توجهی از یهودیان بوده است. [ ۱] با این همه یافته های گوناگون و شواهد عمده ای وجود دارد که حضور مستمر یهودیان را از قرن هشتم تا قرن بیستم در سرزمین افغانستان نشان می دهد که بیشتر در شهرهای هرات، کابل، بلخ و بعضاً در غزنی می زیستند. در زمان وجود جاده ابریشم یهودیان نقش مهمی در تجارت بین شرق و غرب داشتند و افغانستان محل مهمی در انجام این تجارت بود. بر اساس بعضی متون اسلامی حزقیال و ارمیای نبی در بلخ دفن شده اند. قبل از حمله مغولها جمعیت یهودی بلخ قابل توجه بوده است. تاریخدان مسلمان المقدیسی در مورد باب یهودیان ( دروازه یهودی ) در بلخ نوشته است. در قرن ۱۱ میلادی یهودیان بلخ مسئول نگهداری از باغ سلطان محمود غزنوی در بلخ شدند. بعد از حمله مغولها اطلاعات کافی در مورد جمعیت یهودیان بلخ در دست نیست. در زمان حمله تیمور، وی با یهودیان با ملایمت برخورد کرد و یک محله شهر را با دروازه جدا به آنان اختصاص داد. یهودیان از زمان حمله اعراب با جمعیت قابل توجهی در هرات ساکن بودند و سنگ قبرهایی از قرن ۱۲ میلادی با نوشتارهای یهودی در این شهر موجود است. از بعد از حمله مغول تا قرن ۱۸ میلادی اطلاعات زیادی از جمعیت یهودی هرات در دست نیست. بنیامین تطیلی در سفرنامه خود از حضور یهودی در غزنی صحبت کرده است. [ ۲]
در قرن ۱۸ میلادی و در زمان سلطنت نادرشاه افشار به دستور وی تعدادی از یهودیان از مشهد در کابل و هرات ساکن شده و مأمور نگهداری از جواهرات وی شدند. [ ۳] گروهی دیگر از یهودیان نیز در زمان واقعه الله داد برای جلوگیری از مسلمان شدن اجباری به هرات آمدند. [ ۴] بعد از تسخیر هرات توسط سلطان مراد میرزا حسام السلطنه نیروهای ایرانی با یهودیانی که از مشهد به هرات آمده بودند به شدت برخورد کردند. بعضی ساکنین هرات نیز با نیروهای ایرانی همراه شده و بر علیه یهودیان هرات شهادت دادند. بسیاری از یهودیان با وارد کردن باروت به نیروهای افغان در جنگ با نیروهای ایرانی کمک کرده بودند. در سال ۱۸۵۷ میلادی نیروهای ایرانی تمامی یهودیان هرات را دستگیر نمودند. [ ۵] اموال یهودیان ضبط شد و بسیاری از آنان مورد ضرب و جرح قرار گرفتند. در راه بازگشت اجباری به مشهد بعضی از یهودیان به دلیل سرما و گرسنگی جان خود را از دست دادند. بعد از رسیدن به مشهد آنان در منطقه ای به نام بابا قدرت در شرق مشهد زندانی شده و دوسال در این وضعیت باقی ماندند تا سرانجام ناصرالدین شاه به آنان اجازه داد به هرات بازگردند. شرح ماوقع این اتفاقها در خاطرات ملا متاتیا گرجی، حاخام اعظم یهودیان هرات، نوشته روبن کاشانی آمده است. [ ۶]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر قرن ۱۸ میلادی و در زمان سلطنت نادرشاه افشار به دستور وی تعدادی از یهودیان از مشهد در کابل و هرات ساکن شده و مأمور نگهداری از جواهرات وی شدند. [ ۳] گروهی دیگر از یهودیان نیز در زمان واقعه الله داد برای جلوگیری از مسلمان شدن اجباری به هرات آمدند. [ ۴] بعد از تسخیر هرات توسط سلطان مراد میرزا حسام السلطنه نیروهای ایرانی با یهودیانی که از مشهد به هرات آمده بودند به شدت برخورد کردند. بعضی ساکنین هرات نیز با نیروهای ایرانی همراه شده و بر علیه یهودیان هرات شهادت دادند. بسیاری از یهودیان با وارد کردن باروت به نیروهای افغان در جنگ با نیروهای ایرانی کمک کرده بودند. در سال ۱۸۵۷ میلادی نیروهای ایرانی تمامی یهودیان هرات را دستگیر نمودند. [ ۵] اموال یهودیان ضبط شد و بسیاری از آنان مورد ضرب و جرح قرار گرفتند. در راه بازگشت اجباری به مشهد بعضی از یهودیان به دلیل سرما و گرسنگی جان خود را از دست دادند. بعد از رسیدن به مشهد آنان در منطقه ای به نام بابا قدرت در شرق مشهد زندانی شده و دوسال در این وضعیت باقی ماندند تا سرانجام ناصرالدین شاه به آنان اجازه داد به هرات بازگردند. شرح ماوقع این اتفاقها در خاطرات ملا متاتیا گرجی، حاخام اعظم یهودیان هرات، نوشته روبن کاشانی آمده است. [ ۶]
