[ویکی نور] تاریخ هیجده ساله آذربایجان بازمانده تاریخ مشروطه ایران. تاریخ هجده ساله آذربایجان تألیف احمد کسروی به زبان فارسی است. این اثر روایت تاریخی مستند از رویدادها و حوادث بعد از انقلاب مشروطیت ایران از آغاز قیام رهاییبخش تبریز به رهبری ستارخان و باقرخان و دیگر مجاهدین آذری و گیلانی و بختیاری در برابر استبداد صغیر محمدعلی شاهی و ذکر این وقایع و مبارزات و رشادتها به تفصیل و کسب مجدد آزادی و فتح تهران تا قیام شیخ محمد خیابانی می باشد.
کتاب مشتمل بر یک پیشگفتار از ناشر و چهار بخش است که هر یک از بخشها از گفتارهای متعددی تشکیل شده که عناوین آنها در فهرست کتاب قابل مشاهده است.
کتاب حاضر در واقع ذیل و دنباله کتاب دیگر کسروی با نام «تاریخ مشروطه» است که باهم شامل شش بخش می شوند. همانگونه که در کتاب آمده، این مقطع از تاریخ ایران، دارای ویژگیها و خواصی است که قبل از آن تاریخ ایران فاقد آن بوده و کمتر اتفاق افتاده که مردم در صحنه آمده و ابراز وجودی کرده باشند. این فصل پرفراز و نشیب، که ناشی از پیروزی انقلاب مشروطه و تحول در بنیانهای سنتی ملت و کشور ایران است، بعد از بمباران مجلس و تعطیلی موقت مشروطیت آغاز و تا کودتای رضاخان ادامه مییابد.
کسروی با محور قرار دادن حوادث آذربایجان، سیر تاریخی هجده ساله مشروطه را گزارش می کند. او که نگاهی طرفدارانه به مشروطیت و تغییر نظامی سیاسی با شیوه های انقلابی دارد، در این کتاب بنا دارد، به عنوان نماینده روبه رشد طبقه متوسط ایران از حوادث تاریخی سخن بگوید و از این زمینه تاریخی و نیز ضروریات و مقتضیات اجتماعی برای تغییر اندیشه ها و مغزها و خردها و تغییر مناسبات اجتماعی کمال استفاده را ببرد. این پندار کسروی، نوعی سوسیالیسم تخیلی و دمساز شدن با شرایط اجتماعی بود که می خواست خود را با اصلاحات رضاخان و کوشش وی در پیدایش طبقه جدید همراه کند.
شیوه ای که کسروی در نگارش تاریخ هجده ساله بکار برده، با همه نقایصش، مقدمه ای است بر تاریخ نگاری نوین ایرانی. این شیوه که اختصاص به ایشان دارد، ناشی از جریان عمومی باستان گرایی و حد افراطی آن (شوونیستی) و احیاء ارزشهای منفی آن که به صورت علاقه مفرط به فارسی نویسی و تکیه بر ادبیات قبل از اسلام است. با اینهمه تاریخ کسروی از شیوایی و روانی دلپذیری برخوردار است و علی رغم تجدیدنظر طلبی در شیوه تاریخ نویسی، اگر خوب دقت شود، حالت قصه گویی کاتبان و راویان قدیمی تاریخ ایران در سراسر کتاب حفظ شده است.
کتاب مشتمل بر یک پیشگفتار از ناشر و چهار بخش است که هر یک از بخشها از گفتارهای متعددی تشکیل شده که عناوین آنها در فهرست کتاب قابل مشاهده است.
کتاب حاضر در واقع ذیل و دنباله کتاب دیگر کسروی با نام «تاریخ مشروطه» است که باهم شامل شش بخش می شوند. همانگونه که در کتاب آمده، این مقطع از تاریخ ایران، دارای ویژگیها و خواصی است که قبل از آن تاریخ ایران فاقد آن بوده و کمتر اتفاق افتاده که مردم در صحنه آمده و ابراز وجودی کرده باشند. این فصل پرفراز و نشیب، که ناشی از پیروزی انقلاب مشروطه و تحول در بنیانهای سنتی ملت و کشور ایران است، بعد از بمباران مجلس و تعطیلی موقت مشروطیت آغاز و تا کودتای رضاخان ادامه مییابد.
کسروی با محور قرار دادن حوادث آذربایجان، سیر تاریخی هجده ساله مشروطه را گزارش می کند. او که نگاهی طرفدارانه به مشروطیت و تغییر نظامی سیاسی با شیوه های انقلابی دارد، در این کتاب بنا دارد، به عنوان نماینده روبه رشد طبقه متوسط ایران از حوادث تاریخی سخن بگوید و از این زمینه تاریخی و نیز ضروریات و مقتضیات اجتماعی برای تغییر اندیشه ها و مغزها و خردها و تغییر مناسبات اجتماعی کمال استفاده را ببرد. این پندار کسروی، نوعی سوسیالیسم تخیلی و دمساز شدن با شرایط اجتماعی بود که می خواست خود را با اصلاحات رضاخان و کوشش وی در پیدایش طبقه جدید همراه کند.
شیوه ای که کسروی در نگارش تاریخ هجده ساله بکار برده، با همه نقایصش، مقدمه ای است بر تاریخ نگاری نوین ایرانی. این شیوه که اختصاص به ایشان دارد، ناشی از جریان عمومی باستان گرایی و حد افراطی آن (شوونیستی) و احیاء ارزشهای منفی آن که به صورت علاقه مفرط به فارسی نویسی و تکیه بر ادبیات قبل از اسلام است. با اینهمه تاریخ کسروی از شیوایی و روانی دلپذیری برخوردار است و علی رغم تجدیدنظر طلبی در شیوه تاریخ نویسی، اگر خوب دقت شود، حالت قصه گویی کاتبان و راویان قدیمی تاریخ ایران در سراسر کتاب حفظ شده است.