تاریخ نظامی ارمنستان

تاریخ نظامی ارمنستان قدمتی بسیار طولانی داشته است و همواره دارای پیروزی های ارزشمندی بوده و به گونه ای که دارای فرهنگ و تمدن نظامی مستقل بوده است. تاریخ نظامی ارمنستان دربر گیرنده جنگ و ستیزهای دراز از زمان ارمنستان باستان تا به امروز بوده، سرزمین های متصرفه ( ارمنستان غربی ) از سوی امپراتوری عثمانی که باعث نسل کشی ارمنیان شد و جنگ قره باغ و بسیاری از رویدادهای تاریخی و درگیری های نظامی با هم پیوند خورده است.
سرزمین کوهستانی ارمنستان در بین دو امپراتوری قرار داشت امپراتوری روم ( بیزانس ) در غرب و امپراتوری ایران و اعراب در شرق. ارمنستان در دوران قدیم برای استقلال خود همیشه با دو امپراتوری رم و ایران در کشمکش بوده و هر امپراتوری سعی می کرده فتوحات تازه ای را از رقیب خود بدست بیاورد. همچنین در دوران مدرن ارمنستان دوباره بین دو امپراتوری قرار گرفت امپراتوری عثمانی و امپراتوری روسیه تزاری.
فلات ارمنستان، یعنی محدوده جغرافیایی ارمنستان باستان، نامی آشنا در تاریخ شناسی است و به سبب موضع خاص خود در طول سی سده بارها مورد آماج حملات بزرگ و متوسط شده و حداقل به همین تعداد تاخت و تازهای کوچکتر و گذرا به خود دیده و بیش از این نیز درگیر جنگ های داخلی خارجی بوده است، و از این نظر یکی از استثنایی ترین کشورهای دنیا است.
نباید از یاد برد که در لابلای این رویدادهای تکان دهنده و ویرانگر و در زمان فرمانروایان ارمنی یا اشغالگران بیگانه، دوران های صلح آمیز و اکثراً کوتاه مدت نیز وجود داشته اند.
از دیدگاه جغرافیای نظامی، بزرگترین خصیصه بارز ارمنستان زمستان بسیار سخت آن است که اغلب اوقات فاتحان را وحشت زده کرده یا به عقب نشینی واداشته است.
ویتال کوینه می نویسد که:
«تنها با همین شهرت تاریخی می توان دربارهٔ سختی زمستان ارمنستان و خطرات آن قضاوت کرد. »[ ۱]
یکی دیگر از صفات بارز ارمنستان این است که این فلات کوهستانی در شمال و در جنوب به صورت دیواره های تند و صعب العبور فرود می آید. حمله ای که از شمال یا از جنوب به آن سرزمین بشود و ناگزیر به صعود از آن شیب های تند و سپس به عبور از همه آن رشته کوه های عظیم باشد خواه ناخواه با دشواریهایی که غلبه بر آن ها تقریباً غیرممکن است برخورد پیدا خواهد کرد.
ارمنستان به ندرت به اشغال مهاجمی درآمده است که از کرانه دریای سیاه به آن حمله کرده باشد، و تقریباً همه تهاجم های معمول از سمت جنوب به شکست و ناکامی انجامیده اند. بر عکس، دسترسی به این سرزمین از سمت مشرق یا مغرب آسان تر ممکن خواهد بود.