[ویکی نور] تاریخ مذاهب اسلامی، اثر علیرضا ایمانی، ترجمه بخش اول کتاب «تاریخ المذاهب الإسلامیة فی السیاسة و العقائد و تاریخ المذاهب الفقهیة»، تألیف محمد بن احمد بن مصطفی، معروف به ابوزهره (1316-1395ق) است.
تاریخ المذاهب الإسلامیة، از مشهورترین آثار ابوزهره است که در دو قسمت تدوین گردیده است. بخش اول به بیان مذاهب سیاسی و اعتقادی اختصاص یافته و بخش دوم تبیین مذاهب فقهی را مد نظر دارد. بخش اول کتاب که یکسوم حجم کتاب را در بر دارد، خود شامل چند قسمت است.
مترجم در مقدمه درباره اهمیت کتاب میگوید: ازآنجاکه بازشناسی فرقههای اسلامی و انشعابهای فراوان آنها نیازمند انجام پژوهشهای نوین در عصر حاضر است، در دهههای اخیر برخی پژوهشگران اسلامی و حتی مستشرقان به این مهم همت گماشته و آثار شایان تقدیری از خود بهجای گذاشتهاند. در این میان، کتاب تاریخ المذاهب الإسلامیة به قلم دانشمند فقهشناس و فرقهنگار مصری، محمد ابوزهره، به دلیل جامعیت و گستردگی مباحث و تحلیلهای علمی، اهمیت بیشتری یافته و امروزه بهعنوان یک متن قابل استناد در مراکز علمی جهان اسلامی پذیرفته شده است. ازآنجاکه زبان این کتاب عربی است و بسیاری از دانشپژوهان فارسیزبان توان استفاده از متن اصلی آن را ندارند، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب بر آن شد تا با ترجمه آن، بر گستره بهرهمندی از این کتاب بیفزاید.
هدف مترجم، ترجمه اثری مهم درباره فرق اسلامی بوده و به دنبال نقد نظریات مؤلف نبوده است؛ اگرچه مؤلف در برخی موارد دچار اشتباهاتی شده، نظیر آنچه در مورد عقاید شیعه اثناعشری مطرح کرده است.
مترجم، سعی نموده با حفظ امانت، ترجمهای روان از کتاب در اختیار خواننده قرار دهد؛ لذا مطالبی را که خود جهت روانسازی کتاب اضافه نموده، در کروشه قرار داده است. علاوه بر این او درصورتیکه عنوان یا زیرعنوانی به کتاب اضافه نموده آنها را نیز در کروشه قرار داده است؛ بهعنوان مثال، مترجم برای این متن مؤلف:
«هذا الکلام کان یبث بین المسلمین و لم یکن خافیاً فی جوهره عن أعین المعتزلة الذین کانوا یجادلون أهل الدیانات الأخری و الزنادقه و هم لهذا یعلمون أن من یقول: القرآن غیر مخلوق قد یؤدیه إلی أن یقول إنه قدیم...»، عنوان را در نظر گرفته، سپس آن را چنین ترجمه نموده است:
تاریخ المذاهب الإسلامیة، از مشهورترین آثار ابوزهره است که در دو قسمت تدوین گردیده است. بخش اول به بیان مذاهب سیاسی و اعتقادی اختصاص یافته و بخش دوم تبیین مذاهب فقهی را مد نظر دارد. بخش اول کتاب که یکسوم حجم کتاب را در بر دارد، خود شامل چند قسمت است.
مترجم در مقدمه درباره اهمیت کتاب میگوید: ازآنجاکه بازشناسی فرقههای اسلامی و انشعابهای فراوان آنها نیازمند انجام پژوهشهای نوین در عصر حاضر است، در دهههای اخیر برخی پژوهشگران اسلامی و حتی مستشرقان به این مهم همت گماشته و آثار شایان تقدیری از خود بهجای گذاشتهاند. در این میان، کتاب تاریخ المذاهب الإسلامیة به قلم دانشمند فقهشناس و فرقهنگار مصری، محمد ابوزهره، به دلیل جامعیت و گستردگی مباحث و تحلیلهای علمی، اهمیت بیشتری یافته و امروزه بهعنوان یک متن قابل استناد در مراکز علمی جهان اسلامی پذیرفته شده است. ازآنجاکه زبان این کتاب عربی است و بسیاری از دانشپژوهان فارسیزبان توان استفاده از متن اصلی آن را ندارند، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب بر آن شد تا با ترجمه آن، بر گستره بهرهمندی از این کتاب بیفزاید.
هدف مترجم، ترجمه اثری مهم درباره فرق اسلامی بوده و به دنبال نقد نظریات مؤلف نبوده است؛ اگرچه مؤلف در برخی موارد دچار اشتباهاتی شده، نظیر آنچه در مورد عقاید شیعه اثناعشری مطرح کرده است.
مترجم، سعی نموده با حفظ امانت، ترجمهای روان از کتاب در اختیار خواننده قرار دهد؛ لذا مطالبی را که خود جهت روانسازی کتاب اضافه نموده، در کروشه قرار داده است. علاوه بر این او درصورتیکه عنوان یا زیرعنوانی به کتاب اضافه نموده آنها را نیز در کروشه قرار داده است؛ بهعنوان مثال، مترجم برای این متن مؤلف:
«هذا الکلام کان یبث بین المسلمین و لم یکن خافیاً فی جوهره عن أعین المعتزلة الذین کانوا یجادلون أهل الدیانات الأخری و الزنادقه و هم لهذا یعلمون أن من یقول: القرآن غیر مخلوق قد یؤدیه إلی أن یقول إنه قدیم...»، عنوان را در نظر گرفته، سپس آن را چنین ترجمه نموده است:
wikinoor: تاریخ_مذاهب_اسلامی