تاریخ فرشته از اغاز تا بابر

[ویکی نور] تاریخ فرشته از آغاز تا بابر. تاریخ فرشته، کتابی است به زبان فارسی در تاریخ عمومی هندوستان از آغاز تا اوایل سده یازدهم. فرشته این کتاب را به نام عادلشاه ابراهیم دوم نوشت و آن را گلشن ابراهیمی و سپس نورس نامه نامید؛ اما کتاب به تاریخ فرشته شهرت یافته است.
تألیف نخستین متن آن با عنوان گلشن ابراهیمی در 1015 به پایان رسید. ظاهراً فرشته پس از این نسخه، متن دیگری با عنوان نورس نامه نوشته که مشتمل بر وقایع سال های بیشتری است. بنابراین سیر نگارش این کتاب از بعد از سال 998ق. آغاز و در سال 1015 ق به پایان رسیده است.
نسخه حاضر در برنامه جلد اول از این مجموعه دو جلدی است که به چاپ رسیده و مشتمل بر پیش گفتاری به قلم مصحح و محقق آقای محمدرضا نصیری، مقدمه ای به قلم مولف و دو مقاله است.
در این مجلد از کتاب به ترتیب به موضوعات ذیل پرداخته شده است:
مقدمه: در معتقدات اهل هند و در کیفیت ظهور اسلام در این نقطه از جهان. در این مقدمه از فرزندان سام بن نوح، یافث، حام و کیفیت مملکت هند به صورت خلاصه سخن رفته و از حکومت کِشَن، رواج شیوه بت پرستی در هند، حکومت شنگل، حکومت کیدراج، آمدن بهرام به هند و...و سرانجام ظهور اسلام در هندوستان سخن گفته شده است.

[ویکی فقه] تاریخ فرشته از آغاز تا بابر (کتاب). تاریخ فرشته، کتابی است به زبان فارسی در تاریخ عمومی هندوستان از آغاز تا اوایل سده یازدهم. فرشته این کتاب را به نام عادلشاه ابراهیم دوم نوشت و آن را گلشن ابراهیمی و سپس نورس نامه نامید؛ اما کتاب به تاریخ فرشته شهرت یافته است. تالیف نخستین متن آن با عنوان گلشن ابراهیمی در ۱۰۱۵ به پایان رسید. ظاهرا فرشته پس از این نسخه، متن دیگری با عنوان نورس نامه نوشته که مشتمل بر وقایع سال های بیشتری است. بنابراین سیر نگارش این کتاب از بعد از سال ۹۹۸ ق. آغاز و در سال ۱۰۱۵ ق به پایان رسیده است.
نسخه حاضر در برنامه جلد اول از این مجموعه دو جلدی است که به چاپ رسیده و مشتمل بر پیش گفتاری به قلم مصحح و محقق آقای محمدرضا نصیری، مقدمه ای به قلم مولف و دو مقاله است.
گزارش محتوا
در این مجلد از کتاب به ترتیب به موضوعات ذیل پرداخته شده است: مقدمه: در معتقدات اهل هند و در کیفیت ظهور اسلام در این نقطه از جهان . در این مقدمه از فرزندان سام بن نوح، یافث، حام و کیفیت مملکت هند به صورت خلاصه سخن رفته و از حکومت کشن، رواج شیوه بت پرستی در هند، حکومت شنگل، حکومت کیدراج، آمدن بهرام به هند و... و سرانجام ظهور اسلام در هندوستان سخن گفته شده است. مقاله اول: در ذکر سلاطین لاهور (غزنویان) در احوال سبکتگین متوفای ۳۸۷ ق، محمود غزنوی متوفای ۴۲۱ ق. ، مسعود پسر محمود متوفای ۴۲۲ ق. و سایر سلاطین غزنوی. مقاله دوم: در ذکر سلاطین دهلی. در این مقاله درباره بنای شهر دهلی سخن گفته شده و درباره شاهان آن، نظیر معزالدین محمدسام، سلطان قطب الدین ایبک، تاج الدین یلدوز، آرام شاه بن قطب الدین ایبک و.... نیز سخن گفته شده است. در سایر مقالات این کتاب که در جلد دوم آمده، اما در نسخه حاضر در برنامه موجود نیست، به موضوعات ذیل پرداخته شده است: شاهان دکن (بهمنیان، عادلشاهیان، نظامشاهیان، قطب شاهیان، عمادشاهیان و بریدشاهیان بیدر)؛ شاهان گجرات؛ حکمرانان مالوه؛ شاهان خاندیس (سلاطین فاروقی برهانپور)؛ سلاطین بنگال؛ حکمرانان مولتان؛ شاهان سند؛ شاهان کشمیر؛ فرمانروایان ملیبار؛ ذکر حالات مشایخ صوفیه هندوستان در دو قسمت: دودمان چشتیه و خاندان سهروردیه مولتان. خاتمه کتاب درباره راجگان هند است. بدینسان تاریخ فرشته وقایع دوره ای طولانی را در بر می گیرد. مؤلف از بیش از سی ماخذ بهره گرفته است که برخی از آن ها اکنون در دست نیست و همین بر اهمیت کتاب می افزاید. از میان این آثار، روضةالصفا اثر میرخواند، به توصیه عادلشاه سرمشق مؤلف بوده است که تاثیر تاریخ نگاری ایرانی را بر وی نشان می دهد. تاریخ فرشته منبع بسیار مهم و ارزشمندی برای مورخان بعدی گردید، از جمله برای رای بندرابن در تالیف لب التواریخ هند و محمدافضل خیرآبادی در تالیف خلاصة التواریخ. این اثر به ویژه ماخذی دست اول برای تاریخ سلسله های مسلمان جنوب هند و سرزمین دکن محسوب می شود. همچنین از منابع درخور توجه در مطالعه تاریخ ایران است، زیرا افزون بر اطلاعاتی درباره دوره غزنوی، در باب مناسبات سیاسی و فرهنگی سلاطین دکن با دربار صفوی و نفوذ مذهبی صفویان اطلاعاتی به دست می دهد. این اثر به سبب آوردن اصطلاحات فراوان دیوانی و نظامی دوره خود، منبع سودمندی در پژوهش ساختار اداری و نظامی آن روزگار است. بین روایت های فرشته و برخی مورخان معتبر دیگر در نقل بعضی رخدادها تفاوت ها و گاه تناقضاتی به چشم می خورد و همانند بیشتر تاریخ های قدیم، برای دستیابی به روایت درست باید آن را با آثار دیگر مقایسه کرد.
ویژگی هی کتاب
از جمله ویژگی های تاریخ فرشته که بر اهمیت آن در میان سایر آثار نگاشته شده درباره هند اسلامی می افزاید می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
← ویژگی اول
...