تاریخ شفاهی ایران پروژه

تاریخ شفاهی ایران، پروژه
نام برنامه ای برای مصاحبه با عده ای از ایرانیانی که در تاریخ معاصر ایران نقشی داشته اند. طرح این پروژه توسط دکتر حبیب لاجوری در مرکز مطالعات خاورمیانۀ دانشگاه هاروارد تهیه و از سال ۱۳۶۰ش طرح اجرایی آن آغاز شد. وی به اتفاق همکاران خود در این پروژه با ۱۳۴ نفر که ناظر یا بازیگر در رویدادهای تاریخی بین سال های ۱۲۹۹ تا ۱۳۶۰ ایران بودند، مصاحبه کرد. هزینۀ مالی این طرح طی ۱۴ سال در حدود ۷۵۰,۰۰۰ دلار بود که توسط بنیاد فورد (۵۰,۰۰۰ دلار)، شرکت های خصوصی و ایرانیان مقیم آمریکا و اروپا (۴۰۰,۰۰۰ دلار) و National Endearment for the Humanities (۳۰۰,۰۰۰ دلار) تأمین شد. مصاحبه های زیر از این مجموعه، به کوشش حبیب لاجوری منتشر شده و برخی از آن ها در ایران هم باز چاپ شده است.
۱.ناصر قشقایی، ایلخان ایل قشقایی، عضو جبهۀ ملی ایران، نمایندۀ چند دورۀ مجلس شورای ملی و سناتور مجلس سنا ـ ۱۹۸۳ ـ مصاحبه گر: حبیب لاجوردی
۲.دکتر مظفر بقایی کرمانی، نمایندۀ سابق مجلس شورای ملی و دبیر کل حزب زحمت کشان ملت ایران ـ نشر علمی ۱۳۸۲ ـ مصاحبه گر: حبیب لاجوردی
۳.دکتر شاپور بختیار، آخرین نخست وزیر رژیم شاهنشاهی ـ نشر زیبا ۱۳۸۰ ـ مصاحبه گر: ضیاء صدفی
۴.سپهبد حاجی علی کیا، رییس اداره دوم ارتش شاهنشاهی ایران ـ رییس سازمان کوک ـ نشر زیبا ۱۳۸۱ ـ مصاحبه گر: حبیب لاجوردی
۵.ارتشبد حسن طوفانیان، مشاور عالی تسلیحاتی ستاد بزرگ ارتش داران ـرییس سازمان صنایع نظامی ـ نشر زیبا ـ ۱۳۸۱ ـ مصاحبه گر: ضیاء صدفی
۶.محمود فروغی فرزند محمدعلی فروغی (آخرین نخست وزیر رضا شاهو اولین نخست وزیر محمدرضاشاه) ـ نشر کتاب نادر ۱۳۸۲ ـ مصاحبه گر: حبیب لاجوردی
۷.امیر تیمور کلالی، رییس ایل تیموری، نمایندۀ مجلس شورای ملی، وزیر کشور و سرپرست شهربانی کل کشور در زمان حکومت ملی دکتر مصدق ـ نشر صفحه سفید ـ ۱۳۸۷- مصاحبه گر: حبیب لاجوردی
۸.مهندس جعفر شریف امامی، رییس مجلس سنا ـ نخست وزیر رژیم شاهنشاهی ـ نشر نگاه امروز ـ ۱۳۸۰ ـ مصاحبه کننده: حبیب لاجوردی
۹.دکتر آیت الله مهدی حایری یزدی، استاد فلسفه و فرزند بنیانگذار حوزۀ علمیه قم ـ نشر کتاب نادر ـ مصاحبه گر: ضیاء صدفی
۱۰.محمد یگانه رییس کل بانک مرکزی ـ وزیر دارایی ـ وزیر مسکن و آبادانی ـ وزیر مشاور ـ نشر ثالث ۱۳۸۴ ـ مصاحبه گر: ضیاء صدفی
۱۱.دکتر علی امینی وزیر دارایی ـ نخست وزیر سال ۱۳۴۰ الی ۱۳۴۲ ـ نشر صفحه سفید ۱۳۸۳ ـ حبیب لاجوردی
۱۲.عبدالمجید مجیدی وزیر مشاور ـ رییس سازمان برنامه و بودجه ـ نشر گام نو ۱۳۸۱ ـ حبیب لاجوردی ـ مصاحبه گر: ضیاء صدفی
۱۳.سلطان حمید میرزا قاجار فرزند ولیعهد ایران در زمان قاجار (میرزا حسن خان قاجار) ـ نشر ثالث ۱۳۸۷ ـ حبیب لاجوردی
۱۴.دکتر کریم سنجابی، اولین وزیر خارجه دولت موقت ـ رهبر جبهۀ ملی ایران ـ نمایندۀ مجلس شورای ملی دورۀ اول پس از انقلاب ـ نشر تحت عنوان امیدها و ناامیدی ها ۱۳۷۹
۱۵.سپهبد محسن مبصر، رییس شهربانی کل کشور ـ ۱۳۴۳ الی ۱۳۴۹ ـ نشر صفحه سفید ـ ۱۳۹۰ ـ مصاحبه گر: حبیب لاجوردی
۱۶.دکتر محمدعلی مجتهدی گیلانی، مدیر دبیرستان البرز و بنیانگذار دانشگاه صنعتی شریف ـ نشر کتاب نادر ۱۳۸۰ ـ مصاحبه گر: حبیب لاجوردی. از میان کتاب های فوق کتاب خاطرات سلطان حمید میرزا قاجار به زبان انگلیسی بوده که به فارسی ترجمه شده است. همچنین خاطرات فاطمه پاکروان نیز به زبان انگلیسی توسط مرکز مطالعات خاورمیانۀ دانشگاه هاروارد۱ منتشر شده که به زبان فارسی ترجمه نشده است. خاطرات محمد یگانه و دکتر کریم سنجابی و مهندس جعفر شریف امامی، سپهبد محسن مبصر نیز از سوی مرکز مطالعات خاورمیانۀ دانشگاه هاروارد انتشار نیافته است. احتمالاً ناشران به صورت مستقیم از کتابخانۀ دانشگاه هاروارد جهت نشر آن استفاده کرده اند.