تاریخ دخانیه یا تاریخ وقایع تحریم تنباکو

[ویکی نور] تاریخ دخانیه یا تاریخ وقایع تحریم تنباکو، نوشته شیخ حسن اصفهانی کربلایی، کتابی است به زبان فارسی با موضوع تاریخ ایران و اسلام.
این اثر، روح کلی جنبش تنباکو را نشان می‎دهد... احساس نویسنده، همان احساسی است که در فضای جنبش به وجود آمده، نه احساس مورخی که بعدها، تحت تأثیر نتایج تاریخی آن تحول و تنها با تکیه به اسناد و نوشته‎ها و خاطرات، تاریخ جنبش را نوشته باشد.
رسول جعفریان، کتاب را تصحیح کرده و بر آن مقدمه نوشته است.
کتاب، دارای مقدمه مصحح و محتوای مطالب در فصل‎های متعدد است.
در تحلیل نویسنده این کتاب، جنبش تنباکو، جنبشی کاملا مخالف با دخالت اجنبیان و در راستای تقویت اسلام بود. ازاین‎رو کتاب، سراسر حاوی مطالب ضد غربی است. در این اثر «شیخ حسن، ابتدا بر نقش جنبش در احیای اسلام در برابر «امواج فتن فرنگستان» سخن به میان آورده و برای شرح و بسط خسارت ناشی از این فتنه‎ها توضیحی در باب آثار مراوده با فرنگستان ارائه می‎دهد. به دنبال آن، تحلیلی از چگونگی پیدایش قشر فرنگی‎مآب بیان می‎دارد... وی سپس از رشد این نگرش در میان فرنگی‎مآبان اشاره کرده و از جمله مهم‎ترین نتیجه آمیزش با مردم فرنگستان را همین می‎داند که «منکرات اسلامیه» اهمیت خود را از دست داده است... باید از دوستی و موادّه و مراوده با کفار پرهیز کرد...».
«وی سپس از مقاله‎ای یاد می‎کند که در روزنامه اختر چاپ شده و ضمن آن همین اندیشه‎های فرنگی‎مآبی ترویج گشته است. وی متن نامه را آورده و پس از آن به نقد مقاله پرداخته است. عنوان آن مقاله، «لزوم تشکیل انجمن دانش» و هدف اصلی آن حمله به علوم دینی و عالمان بوده است. پرسش آن مقاله این است: چرا علمای ما با این مقدار تحصیل هنوز نتوانسته‎اند «یک آلت جزئی بی‎قابلیت» بسازند»؟.