تاریخ جامع ایران مجموعه ای بیست جلدی مشتمل بر وجوه مختلف تاریخ سیاسی و اجتماعی و فرهنگی ایران از دوران پیش از اسلام تا انقراض قاجار است.
این کتاب در مدت چهارده سال و به دست بیش از ۱۷۰ محقق، زیر نظر سید محمد کاظم موسوی بجنوردی و به سرپرستی بنیاد دائرةالمعارف بزرگ اسلامی تهیه شده است.
... [مشاهده متن کامل]
ده جلد از این کتاب در سال ۱۳۹۳ و مجموعهٔ کامل آن در ۲۶ خرداد ۱۳۹۴ با حضور جمعی از اندیشمندان و مقامات داخلی از جمله علی جنتی وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی و هاشمی رفسنجانی در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی رونمایی شد.
این کتاب بزرگترین کتاب تاریخ ایران توصیف شده است و پنج جلد اول آن به تاریخ ایران پیش از اسلام و پانزده جلد بعدی به تاریخ ایران پس از اسلام اختصاص دارد. ابتدا قرار بود که این کتاب در چهارده جلد منتشر شود که بعداً به بیست جلد افزایش یافت.
• جلد اول: سابقهٔ انسان کهن در فلات ایران و تمدن های پیش از آریایی ها؛ ورود آریائی به ایران، عصر مادها و قسمتی از تاریخ سیاسی هخامنشیان.
• جلد دوم: دنبالهٔ تاریخ هخامنشیان به روزگار سلوکیان، دولتهای پراکنده یا ملوک الطوایف، عصر ساسانیان، و سرانجام تاریخ اساطیری ایران در همین جلد مورد بررسی قرار گرفته است.
• جلد سوم: تاریخ اقتصادی و اجتماعی ایران از آغاز تا پایان دورهٔ ساسانی؛ تشکیلات اداری و نظامی در ایران؛ و سرانجام باستان شناسی و هنر ایران در دوره های فرمانروایی مادها و هخامنشیان.
• جلد چهارم: تحقیق در هنر و معماری ایران پیش از اسلام؛ ادیان و آموزش و پرورش در ایران.
• جلد پنجم: تحقیق در زبان و ادبیات ایران، تاریخ نگاری، جغرافیانویسی، فلسفه و دانش های دیگر.
• جلد ششم: تاریخ ایران از فتح اسلامی تا ظهور دولت های نیمه مستقل و مستقل؛ مباحثی چون فتوح ایران و آخرین روزهای دولت ساسانی؛ ایران در عصر حکومت قومی عرب، ایرانیان و ظهور دولت عباسی؛ وزارت و دیوانسالاری ایرانی و قسمتی از حکومتهای شرقی و غربی ایران عصر اسلامی.
• جلد هفتم: تاریخ دولت های ایرانی در خراسان، شمال ایران، ایران مرکزی و غربی و جنوبی از طاهریان تا کاکوئیان و تاریخ تشکیلات اداری و سیاسی آن ها.
• جلد هشتم:دنبالهٔ آل بویه، غزنویان و ایران در عصر سلجوقیان و برخی سلسله های کوچکتر در غرب ایران، مانند بنی سکمان در ارمنستان و ملوک قراباغ.
• جلد نهم: تاریخ ایران از اتابکان تا قسمتی از ایلخانان؛ در این بخش دورهٔ سلسله های موسوم به اتابکان، از اتابکان آذربایجان تا اینجوئیان؛ زمینه های هجوم مغول؛ جانشینان چنگیز، برپایی دولت ایلخانان، مورد بحث قرار می گیرد و سازمان های سیاسی - اداری این ادوار مطالعه می شود.
• جلد دهم:دنبالهٔ ایلخانان تا ظهور صفویان؛ علاوه بر دورهٔ دوم ایلخانان به عصر ترکمانان و دورهٔ مهم تیموریان و قسمتی از صفویان.
• جلد یازدهم :دنبالهٔ عصر صفویان، ادوار حکومت افشاریان و زندیان.
• جلد دوازدهم: به عصر قاجار، تحولات مذهبی، روابط خارجی ایران با عثمانی و دول قدرتمند اروپایی، زمینه های قیام و انقلاب مشروطه، نقش های طبقات اجتماعی در تحولات سیاسی و اجتماعی، ورود تمدن جدید به ایران و بسیاری مسائل دیگر نیز پرداخته می شود. در پیوست های همین مجلد دربارهٔ خانات آسیای مرکزی، خانات گنجه و شکی و قراباغ، هرمز و خلیج فارس مطالعه شده است.
• جلد سیزده و چهارده: تاریخ علم و ادب؛ حاوی مباحثی چون نقش ایرانیان در نقل و ترجمهٔ آثار علمی به زبان عربی، عصر تصنیف آثار علمی، دانش های فلسفی و کلامی در ایران و میان ایرانیان، نجوم و ریاضیات، علوم طبیعی و پزشکی، بیمارستان ها، دانش های دینی و مذاهب فقهی، تصوف و فرق صوفیه، تاریخ نگاری و چند مبحث دیگر.
• جلدهای پانزدهم تا هفدهم: شامل تاریخ زبان و ادبیات فارسی از آغاز عصر اسلامی تا پایان عصر قاجار خواهد بود. در این مجلد ادبیات فارسی در قلمرو فرهنگی ایران، بر حسب ادوار ادبی مورد بحث قرار می گیرد. دورهٔ بازگشت ادبی، ادبیات مشروطه، ادبیات عامه، روزنامه و روزنامه نگاری، ادبیات اقوام ایرانی، تاریخ آموزش و پرورش و بسیاری از جمله دیگر ابواب این مجلدات است.
• جلدهای هجدهم و نوزدهم: مخصوص تاریخ هنر و معماری ایران شامل هنرهای دستی و تزئینی و نمایشی و آئینی، موسیقی و معماری است.
• جلد بیستم: به مباحث تاریخ اجتماعی، نظام حقوقی در ایران، ادیان و مذاهب در ایران، طبقات اجتماعی و حیات عامه اختصاص یافته است.
این کتاب در مدت چهارده سال و به دست بیش از ۱۷۰ محقق، زیر نظر سید محمد کاظم موسوی بجنوردی و به سرپرستی بنیاد دائرةالمعارف بزرگ اسلامی تهیه شده است.
... [مشاهده متن کامل]
ده جلد از این کتاب در سال ۱۳۹۳ و مجموعهٔ کامل آن در ۲۶ خرداد ۱۳۹۴ با حضور جمعی از اندیشمندان و مقامات داخلی از جمله علی جنتی وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی و هاشمی رفسنجانی در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی رونمایی شد.
این کتاب بزرگترین کتاب تاریخ ایران توصیف شده است و پنج جلد اول آن به تاریخ ایران پیش از اسلام و پانزده جلد بعدی به تاریخ ایران پس از اسلام اختصاص دارد. ابتدا قرار بود که این کتاب در چهارده جلد منتشر شود که بعداً به بیست جلد افزایش یافت.
• جلد اول: سابقهٔ انسان کهن در فلات ایران و تمدن های پیش از آریایی ها؛ ورود آریائی به ایران، عصر مادها و قسمتی از تاریخ سیاسی هخامنشیان.
• جلد دوم: دنبالهٔ تاریخ هخامنشیان به روزگار سلوکیان، دولتهای پراکنده یا ملوک الطوایف، عصر ساسانیان، و سرانجام تاریخ اساطیری ایران در همین جلد مورد بررسی قرار گرفته است.
• جلد سوم: تاریخ اقتصادی و اجتماعی ایران از آغاز تا پایان دورهٔ ساسانی؛ تشکیلات اداری و نظامی در ایران؛ و سرانجام باستان شناسی و هنر ایران در دوره های فرمانروایی مادها و هخامنشیان.
• جلد چهارم: تحقیق در هنر و معماری ایران پیش از اسلام؛ ادیان و آموزش و پرورش در ایران.
• جلد پنجم: تحقیق در زبان و ادبیات ایران، تاریخ نگاری، جغرافیانویسی، فلسفه و دانش های دیگر.
• جلد ششم: تاریخ ایران از فتح اسلامی تا ظهور دولت های نیمه مستقل و مستقل؛ مباحثی چون فتوح ایران و آخرین روزهای دولت ساسانی؛ ایران در عصر حکومت قومی عرب، ایرانیان و ظهور دولت عباسی؛ وزارت و دیوانسالاری ایرانی و قسمتی از حکومتهای شرقی و غربی ایران عصر اسلامی.
• جلد هفتم: تاریخ دولت های ایرانی در خراسان، شمال ایران، ایران مرکزی و غربی و جنوبی از طاهریان تا کاکوئیان و تاریخ تشکیلات اداری و سیاسی آن ها.
• جلد هشتم:دنبالهٔ آل بویه، غزنویان و ایران در عصر سلجوقیان و برخی سلسله های کوچکتر در غرب ایران، مانند بنی سکمان در ارمنستان و ملوک قراباغ.
• جلد نهم: تاریخ ایران از اتابکان تا قسمتی از ایلخانان؛ در این بخش دورهٔ سلسله های موسوم به اتابکان، از اتابکان آذربایجان تا اینجوئیان؛ زمینه های هجوم مغول؛ جانشینان چنگیز، برپایی دولت ایلخانان، مورد بحث قرار می گیرد و سازمان های سیاسی - اداری این ادوار مطالعه می شود.
• جلد دهم:دنبالهٔ ایلخانان تا ظهور صفویان؛ علاوه بر دورهٔ دوم ایلخانان به عصر ترکمانان و دورهٔ مهم تیموریان و قسمتی از صفویان.
• جلد یازدهم :دنبالهٔ عصر صفویان، ادوار حکومت افشاریان و زندیان.
• جلد دوازدهم: به عصر قاجار، تحولات مذهبی، روابط خارجی ایران با عثمانی و دول قدرتمند اروپایی، زمینه های قیام و انقلاب مشروطه، نقش های طبقات اجتماعی در تحولات سیاسی و اجتماعی، ورود تمدن جدید به ایران و بسیاری مسائل دیگر نیز پرداخته می شود. در پیوست های همین مجلد دربارهٔ خانات آسیای مرکزی، خانات گنجه و شکی و قراباغ، هرمز و خلیج فارس مطالعه شده است.
• جلد سیزده و چهارده: تاریخ علم و ادب؛ حاوی مباحثی چون نقش ایرانیان در نقل و ترجمهٔ آثار علمی به زبان عربی، عصر تصنیف آثار علمی، دانش های فلسفی و کلامی در ایران و میان ایرانیان، نجوم و ریاضیات، علوم طبیعی و پزشکی، بیمارستان ها، دانش های دینی و مذاهب فقهی، تصوف و فرق صوفیه، تاریخ نگاری و چند مبحث دیگر.
• جلدهای پانزدهم تا هفدهم: شامل تاریخ زبان و ادبیات فارسی از آغاز عصر اسلامی تا پایان عصر قاجار خواهد بود. در این مجلد ادبیات فارسی در قلمرو فرهنگی ایران، بر حسب ادوار ادبی مورد بحث قرار می گیرد. دورهٔ بازگشت ادبی، ادبیات مشروطه، ادبیات عامه، روزنامه و روزنامه نگاری، ادبیات اقوام ایرانی، تاریخ آموزش و پرورش و بسیاری از جمله دیگر ابواب این مجلدات است.
• جلدهای هجدهم و نوزدهم: مخصوص تاریخ هنر و معماری ایران شامل هنرهای دستی و تزئینی و نمایشی و آئینی، موسیقی و معماری است.
• جلد بیستم: به مباحث تاریخ اجتماعی، نظام حقوقی در ایران، ادیان و مذاهب در ایران، طبقات اجتماعی و حیات عامه اختصاص یافته است.
