[ویکی نور] «تاریخ الوزراء»، تألیف نجم الدین ابوالرجاء قمی، به زبان فارسی در سرگذشت، بعضی از وزیران دوره ی سلجوقی می باشد.
نخستین کسی که به تفصیل درباره ی این کتاب تحقیق کرد، کنت لوتر، مستشرق امریکایی، بود. او در تحقیق خود به هویت نویسنده ی کتاب پی نبرد؛ ولی دانشجویی، به نام استیون چارلز فیر بنکز، که پایان نامه ی دکتری خود را به راهنمایی او می گذراند، ضمن مطالعه ی مقدمه ی مرزبان نامه وراوینی، که در آن، در میان کتاب های مهم، از نفثه المصدور، تألیف انوشروان بن خالد، نام برده و از ذیلی که نجم الدین ابوالرجاء قمی بر این کتاب نوشته با ستایش تمام یاد کرده است، در می یابد که این ذیل اهمیت کتاب تاریخ الوزراء و نویسنده ی آن نجم الدین ابوالرجاء قمی است که وراوینی به جای آن «نجم الدین ابوالرضا» آورده است.
نجم الدین ابوالرجاء قمی مولفی راستگو و بیزار از تملق بود. این کتاب را، نه به حکم پادشاهان سلجوقی یا وزیران و امیران آن ها، بلکه چنان که در مقدمه اشاره می کند، به درخواست «دوستی عزیز» تألیف کرده است.
نجم الدین کتاب خود را به بخش هایی تقسیم کرده و هر بخش را به یکی از وزرای هفده گانه اختصاص داده است. (از دوره ی دوم وزارت قوام الدین ابوالقاسم درگزینی تا پایان وزارت عزیزالدین کاشی است)، به این ترتیب که ذیل نام هر وزیر به احوال او اشاره می کند و سپس به شرح احوال و اعمال صاحبان مناصب دیگر زمان تصدی او می پردازد. منبع اصلی او هم مشاهدات خود و هم روایاتی است که از اشخاص ثقه شنیده و به صحت آن ها اطمینان کرده است. اما او علاوه بر نقل وقایع، به تحلیل و داوری در باب حوادث پرداخته و از برخی دسته بندی ها و دسیسه چینی های دربار سلجوقیان پرده برداشته است.
وی وقایع تاریخی را درست از جایی آغاز کرده که انوشروان بن خالد کتاب خود، نفثه المصدور، را به آن پایان داده است. عزیزالدین از وزرایی است که اندکی قبل از انقراض سلجوقیان (590ق) به این مقام دست یافت.
نخستین کسی که به تفصیل درباره ی این کتاب تحقیق کرد، کنت لوتر، مستشرق امریکایی، بود. او در تحقیق خود به هویت نویسنده ی کتاب پی نبرد؛ ولی دانشجویی، به نام استیون چارلز فیر بنکز، که پایان نامه ی دکتری خود را به راهنمایی او می گذراند، ضمن مطالعه ی مقدمه ی مرزبان نامه وراوینی، که در آن، در میان کتاب های مهم، از نفثه المصدور، تألیف انوشروان بن خالد، نام برده و از ذیلی که نجم الدین ابوالرجاء قمی بر این کتاب نوشته با ستایش تمام یاد کرده است، در می یابد که این ذیل اهمیت کتاب تاریخ الوزراء و نویسنده ی آن نجم الدین ابوالرجاء قمی است که وراوینی به جای آن «نجم الدین ابوالرضا» آورده است.
نجم الدین ابوالرجاء قمی مولفی راستگو و بیزار از تملق بود. این کتاب را، نه به حکم پادشاهان سلجوقی یا وزیران و امیران آن ها، بلکه چنان که در مقدمه اشاره می کند، به درخواست «دوستی عزیز» تألیف کرده است.
نجم الدین کتاب خود را به بخش هایی تقسیم کرده و هر بخش را به یکی از وزرای هفده گانه اختصاص داده است. (از دوره ی دوم وزارت قوام الدین ابوالقاسم درگزینی تا پایان وزارت عزیزالدین کاشی است)، به این ترتیب که ذیل نام هر وزیر به احوال او اشاره می کند و سپس به شرح احوال و اعمال صاحبان مناصب دیگر زمان تصدی او می پردازد. منبع اصلی او هم مشاهدات خود و هم روایاتی است که از اشخاص ثقه شنیده و به صحت آن ها اطمینان کرده است. اما او علاوه بر نقل وقایع، به تحلیل و داوری در باب حوادث پرداخته و از برخی دسته بندی ها و دسیسه چینی های دربار سلجوقیان پرده برداشته است.
وی وقایع تاریخی را درست از جایی آغاز کرده که انوشروان بن خالد کتاب خود، نفثه المصدور، را به آن پایان داده است. عزیزالدین از وزرایی است که اندکی قبل از انقراض سلجوقیان (590ق) به این مقام دست یافت.
wikinoor: تاریخ_الوزراء