تاریخ اسکندری. [ خ ِ اِ ک َ دَ ] ( ترکیب وصفی ، اِ مرکب ) تاریخ منسوب به اسکندر. مؤلف کشاف اصطلاحات الفنون در ماده تاریخ آرد:... و از آنجمله تاریخ الروم است که بتاریخ اسکندری نیز نامیده میشود و مبداء آن روز دوشنبه دوازدهمین سال شمسی پس از وفات اسکندر ذی القرنین بن فیلفوس الرومی است که بر هفت اقلیم استیلا یافته بودو نیز گویند که این مبداء از سال ششم جلوس وی شروع شده است و عده ای گویند که این مبداء از ابتداء سلطنت «سولوقس » است و این کسی است که به بنای انطاکیه فرمان داد و کشورهای شام و عراق و قسمتی از چین و هند را مالک شد، و بعد از وی این تاریخ را به اسکندر نسبت داده اند که تاکنون بنام اسکندر شهرت دارد. و گویند این تاریخ 340700 روز مقدم بر تاریخ هجری است. کوشیار در زیج جامع خود ذکر میکند که این تاریخ ، تاریخ سریانیان است و بین تاریخ سریانی و تاریخ روم اختلافی نیست مگر در اسامی ماهها. در ابتداء ماه های سال چه درنزد رومیان از کانون دوم به ترتیب بنام رومی است و اسامی ماهها بزبان سریانی بترتیب عبارتست از: تشرین اول ، تشرین آخر، کانون اول ، کانون آخر، شباط، آذار، نیسان ، ایار، حزیران ، تموز، آب ، ایلول. و مشهور است که این اسامی بزبان رومی است. و مبداء سال آنان اول تشرین اول است و زمانش نزدیک به هنگامی است که خورشید در اواسط میزان با کمی تقدیم و تأخیر قرار گیرد وکسری سال شمسی را یک ربع تمام بدون کم و زیاد میگرفتند، چهار ماه آن یعنی تشرین آخر و نیسان و حزیران وایلول سی روزی و شباط بیست وهشت روزی و باقی سی روزی است. در هر چهار سال یک روز کبیسه را در آخر شباط افزایند که آن وقت 29روزی خواهد بود و برخی گویند که در آخر کانون اول افزایند و آن سال را سال کبیسه ئی نامند و بنابراین سالهای ایشان شمسی اصطلاحی است. ( کشاف اصطلاحات الفنون چ احمد جودت ج 1 صص 64-65 ) : از آن روز کو شد به پیغمبری نبشتند تاریخ اسکندری.
