تاریخ ادبیات کودکان ایران نگارش محمدهادی محمدی و زهره قایینی مجموعه ده جلدی تاریخ ادبیات کودکان ایران است که پژوهش های آن در موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان انجام شده و انتشارات چیستا آن را منتشر کرده است. سه جلد آخر این مجموعه که دوره زمانی ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷ را دربر می گیرد، در سی و سومین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، به عنوان «کتاب سال ایران» برگزیده شد.
... [مشاهده متن کامل]
تاریخ ادبیات کودکان ایران، پژوهشی فراگیر برپایه شناخت سیر تاریخی جایگاه کودک در جامعه، دیدگاه های آموزشی و پرورشی و رشد ادبیات کودکان در ایران است. گروه پژوهشگران تاریخ ادبیات کودکان ایران، پیش طرح آن را در سال ۱۳۷۵ به تصویب رساندند و از سال ۱۳۷۶ کار نگارش مجموعه کتاب های مرجع تاریخ ادبیات کودکان ایران را در ۱۰ جلد آغاز کردند که پژوهش آن تا سال ۱۳۸۶ به طول انجامید.
جلد اول مجموعه به ادبیات شفاهی و دوران باستان می پردازد، جلد دوم ادبیات کودکان پس از اسلام را پوشش می دهد، جلد سوم و چهارم ویژهٔ ادبیات کودکان دوره مشروطه است، جلد پنجم تا هفتم این کتاب به ادبیات کودکان در روزگار نو درسال های ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۰ می پردازد و سرانجام سه جلد هشت تا ده، به سیر گسترش فرهنگ و ادبیات کودکان بین سال های ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷ می پردازد.
بخش اول این پژوهش با بررسی مختصر اوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران درسال های ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷ آغاز می شود. برخی حرکت های مثبت این دوره، تشکیل سپاه دانش از سوی پرویز ناتل خانلری، تشکیل سپاه بهداشت، کاهش شمار کودکان کار، شکل گیری نهادهای مدنی ترویج گر حقوق کودکان، تصویب قوانینی برای دفاع از حقوق کودک، احداث نخستین مراکز تفریحی کودکان و توجه بیشتر رسانه های گروهی به کودکان بود. در سال تحصیلی ۱۳۴۳–۱۳۴۴، وزارت آموزش و پرورش نخست آموزش ابتدایی را اجباری اعلام کرد، سپس افرادی از جمله: ثمینه باغچه بان، توران میرهادی، آذردخت آریان پور، آموزگار، علی محمد کاردان و … را فراخواند تا طرحی برای دگرگون کردن سامانه آموزشی فراهم آورند.
برای تربیت آموزگاران نیز در شهرها و روستاها، مراکز تربیت معلم و دانشسراها فعالیت می کردند. پایه گذاری سازمان پژوهش و نوسازی آموزشی و اجرای طرح مدارس تجربی و پایه گذاری انجمن اولیا و مربیان در این دوره اتفاق افتادند.
بخش دوم این پژوهش نخست به بررسی فلسفه ادبیات کودکان ایران می پردازد. سپس نهادهای ادبیات کودک در ایران را معرفی می کند. در نیمه نخست دهه ۴۰، دو نهاد مهم ادبیات کودکان در ایران، پایه گذاری شدند.
... [مشاهده متن کامل]
تاریخ ادبیات کودکان ایران، پژوهشی فراگیر برپایه شناخت سیر تاریخی جایگاه کودک در جامعه، دیدگاه های آموزشی و پرورشی و رشد ادبیات کودکان در ایران است. گروه پژوهشگران تاریخ ادبیات کودکان ایران، پیش طرح آن را در سال ۱۳۷۵ به تصویب رساندند و از سال ۱۳۷۶ کار نگارش مجموعه کتاب های مرجع تاریخ ادبیات کودکان ایران را در ۱۰ جلد آغاز کردند که پژوهش آن تا سال ۱۳۸۶ به طول انجامید.
جلد اول مجموعه به ادبیات شفاهی و دوران باستان می پردازد، جلد دوم ادبیات کودکان پس از اسلام را پوشش می دهد، جلد سوم و چهارم ویژهٔ ادبیات کودکان دوره مشروطه است، جلد پنجم تا هفتم این کتاب به ادبیات کودکان در روزگار نو درسال های ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۰ می پردازد و سرانجام سه جلد هشت تا ده، به سیر گسترش فرهنگ و ادبیات کودکان بین سال های ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷ می پردازد.
بخش اول این پژوهش با بررسی مختصر اوضاع سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران درسال های ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۷ آغاز می شود. برخی حرکت های مثبت این دوره، تشکیل سپاه دانش از سوی پرویز ناتل خانلری، تشکیل سپاه بهداشت، کاهش شمار کودکان کار، شکل گیری نهادهای مدنی ترویج گر حقوق کودکان، تصویب قوانینی برای دفاع از حقوق کودک، احداث نخستین مراکز تفریحی کودکان و توجه بیشتر رسانه های گروهی به کودکان بود. در سال تحصیلی ۱۳۴۳–۱۳۴۴، وزارت آموزش و پرورش نخست آموزش ابتدایی را اجباری اعلام کرد، سپس افرادی از جمله: ثمینه باغچه بان، توران میرهادی، آذردخت آریان پور، آموزگار، علی محمد کاردان و … را فراخواند تا طرحی برای دگرگون کردن سامانه آموزشی فراهم آورند.
برای تربیت آموزگاران نیز در شهرها و روستاها، مراکز تربیت معلم و دانشسراها فعالیت می کردند. پایه گذاری سازمان پژوهش و نوسازی آموزشی و اجرای طرح مدارس تجربی و پایه گذاری انجمن اولیا و مربیان در این دوره اتفاق افتادند.
بخش دوم این پژوهش نخست به بررسی فلسفه ادبیات کودکان ایران می پردازد. سپس نهادهای ادبیات کودک در ایران را معرفی می کند. در نیمه نخست دهه ۴۰، دو نهاد مهم ادبیات کودکان در ایران، پایه گذاری شدند.
