تاج دندان

تاج دندان ( به انگلیسی: Crown ) از نظر آناتومیکی به آن قسمت از دندان گفته می شود که توسط مینا پوشیده شده است. تاج کلینیکی، آن قسمت از دندان است که در دهان نمایان است. تاج کلینیکی از نظر اندازه ممکن است با تاج آناتومیکی تطابق نکند. این تاج در تمام طول زندگی می تواند تغییر کند، در حالیکه تاج آناتویکی همیشه اندازه ثابتی دارد.
• کاسب ( Cusp ) : کاسب، برجستگی های اصلی سطح جوندهٔ دندان هاست. کاسب ها در اندازه و شکل های مختلف در تاج دندان ها دیده می شوند. دندان های پیشین کاسب ندارند ولی از دندان نیش به بعد، کاسب مشاهده می شود و جسم اصلی سطح جونده دندان های خلفی را می سازند. بیشترین قسمت دندان نیش را کاسب می سازد، از این رو به آن دندان کاسبید هم می گویند. دندان های آسیای کوچک ( پری مولر ) دارای ۲ تا ۳ کاسب و دندان های آسیای بزرگ ( مولرها ) دارای حداقل ۴ کاسب هستند.
• توبرکول ( Tubercule ) : برجستگی های گرد و کوچکی هستند که در سطح تاج دندان دیده می شوند. اندازه و شکل آن ها متغیر است و به آن ها کاسب کوچک ( مینی کاسب ) هم گفته می شود. توبرکول، اکثراً در سطح لینگوال دندان های قدامی بالا دیده می شود.
• کوژک ( cingulum ) : برجستگی های بزرگ و کاملاً گردی است که در سطح زبانی دندان های قدامی دائمی و شیری دیده می شود. کوژک دایره وار سطح زبانی را به مزیال و دیستال متصل می کند.
• ریج ( Ridge ) : نوعی برجستگی در دندان ها است که تشکیل شده است از دو دامنه ( شیب ) که در یک خط به هم می رسند. به هر یک از این دامنه slope یا شیب و محل به هم رسیدن دامنه ها را کرست ریج ( Ridge Crest ) می گویند.
اجتماع چهار ریج یک کاسب را می سازد که بر حسب محل قرار گرفتن آن ها نامگذاری می شود. به طور کلی ریج عنصر اصلی تشکیل دهنده هر کاسب است. برای تجسم بیشتر می توان کوه ها و تپه ها را که خود از تعداد بیشماری ریج تشکیل شده اند را در نظر گرفت. ریج ها ۵ نوع هستند:
یک ریج خطی شکل است و در مزیال و دیستال سطح جونده دندان های خلفی دیده می شود. مارژینال ریج در سطوح مزیال و دیستال دندان های قدامی نیز هست اما برجستگی کمتری دارد.
ریج خطی است که از رأس کاسب ( Casp tip ) دندان های خلفی به طرف شیار مرکزی ( Central groove ) می رود و مقطع آن ها کم و بیش مثلثی شکل است.
از به هم پیوستن دو ریج مثلثی که به طور عرضی در سطح جونده دندان های خلفی قرار دارد به وجود می آید. به این ترتیب ریج عرضی، رأس یک کاسپ باکال ( گونه ای ) را به رأس کاسپ لینگوال متصل می کند.