[ویکی فقه] تاجُ الدّینْ عَلیشاه (د ۷۲۴ق/۱۳۲۴م)، وزیر ایرانی دو تن از فرمانروایان ایلخانی، اولجایتو و ابوسعید بهادرخان بود.
در منـابع فارسی و عربـی تاج الدین علیشاه را تبریزی و گاه جیلانـی خوانده اند. اگرچه برخی از نویسنـدگان، صورت های جیـلان، جبلان و حبـلان به دنبال نام و لقب تـاج الدین را تصحیف جیلانی دانسته اند، اما دلیلی که صحت انتساب او را به جیلان/گیلان تأیید کند، در دست نیست.لقب تاج الدین نیز گاه به صورت های تاج الدوله، تاج الدنیا و تاج الحق آمده است.
تجارت تاج الدین
تاج الدین علیشاه که در کار تجارت جواهر و پارچه، و به قولی سمسار بود، در فعالیت های بازرگانی خود، با بیش تر بزرگان و درباریان آشنا شد و در دستگاه اولجایتو (سل ۷۰۳-۷۱۶ق/۱۳۱۶-۱۳۰۴م) نیز مورد توجه قرار گرفت. اما سعدالدین ساوجی ــ که به همراه رشیدالدین فضل الله همدانی سال ها وزارت غـازان خان و اولجـایتـو را در اختیـار داشـت ــ تلاش کرد تا تاج الدین را از دربار ایلخان دور سازد. از این رو، در ۷۱۱ق، وی را به عنوان کارگزار امور کارخانۀ پارچه بافی بغداد، به نام «کارخانۀ فردوس» بدان شهر فرستادند. تاج الدین توانایی بسیار در ادارۀ کارخانه و تولید پارچه های نفیس از خود نشان داد و چون ایلخان به بغداد رفت، هدیه های گران بها به او تقدیم کرد. وصاف بنای کارخانۀ فردوس را از کارهای تاج الدین می داند. (در این باره و وصف کارخانه، نک : )افزون بر این، تاج الدین در شهر سلطانیه نیز بازاری از سنگ و آجر با هزینه ای اندک ساخت.
منصب صاحب دیوانی
برخلاف سعدالدین ساوجی که از فعالیت های علیشاه ناراضی بود، رشیدالدین فضل الله برای کم کردن قدرت و اعتبار سعدالدین، بر احترام خود نسبت به علیشاه می افزود. این موضوع، اختلاف میان دو وزیر را شدت بخشید، و سرانجام سعدالدین ساوجی خشم اولجایتو را برانگیخت و او را پس از محاکمه در شوال ۷۱۱/ فوریۀ ۱۳۱۲ به قتل رساندند. با این حال، به نظر می رسد در مرگ سعدالدین بیش از خواجه رشید، تاج الدین علیشاه مداخله داشته است. پس از آن، به پیشنهاد و توصیۀ رشیدالدین فضل الله، منصب صاحب دیوانی به تاج الدین علیشاه سپرده شد. به این ترتیب، با این که تاج الدین در «علم دفتر و سیاقت» مهارت و سابقه ای نداشت، اولجایتو وی را در وزارت با رشیدالدین شریک کرد؛ با این حال، فرمان داد که تاج الدین بر حکم و صواب دید خواجه رشیدالدین برتری نجوید. تاج الدین علیشاه نیز در بغداد برای اولجایتو مجلس جشن با شکوهی ترتیب داد و در آن جا خیمه ای جواهرنشان، تاجی گران بها و هدیه های دیگر به ایلخان تقدیم داشت.
اختلاف رشیدالدین و تاج الدین
...
در منـابع فارسی و عربـی تاج الدین علیشاه را تبریزی و گاه جیلانـی خوانده اند. اگرچه برخی از نویسنـدگان، صورت های جیـلان، جبلان و حبـلان به دنبال نام و لقب تـاج الدین را تصحیف جیلانی دانسته اند، اما دلیلی که صحت انتساب او را به جیلان/گیلان تأیید کند، در دست نیست.لقب تاج الدین نیز گاه به صورت های تاج الدوله، تاج الدنیا و تاج الحق آمده است.
تجارت تاج الدین
تاج الدین علیشاه که در کار تجارت جواهر و پارچه، و به قولی سمسار بود، در فعالیت های بازرگانی خود، با بیش تر بزرگان و درباریان آشنا شد و در دستگاه اولجایتو (سل ۷۰۳-۷۱۶ق/۱۳۱۶-۱۳۰۴م) نیز مورد توجه قرار گرفت. اما سعدالدین ساوجی ــ که به همراه رشیدالدین فضل الله همدانی سال ها وزارت غـازان خان و اولجـایتـو را در اختیـار داشـت ــ تلاش کرد تا تاج الدین را از دربار ایلخان دور سازد. از این رو، در ۷۱۱ق، وی را به عنوان کارگزار امور کارخانۀ پارچه بافی بغداد، به نام «کارخانۀ فردوس» بدان شهر فرستادند. تاج الدین توانایی بسیار در ادارۀ کارخانه و تولید پارچه های نفیس از خود نشان داد و چون ایلخان به بغداد رفت، هدیه های گران بها به او تقدیم کرد. وصاف بنای کارخانۀ فردوس را از کارهای تاج الدین می داند. (در این باره و وصف کارخانه، نک : )افزون بر این، تاج الدین در شهر سلطانیه نیز بازاری از سنگ و آجر با هزینه ای اندک ساخت.
منصب صاحب دیوانی
برخلاف سعدالدین ساوجی که از فعالیت های علیشاه ناراضی بود، رشیدالدین فضل الله برای کم کردن قدرت و اعتبار سعدالدین، بر احترام خود نسبت به علیشاه می افزود. این موضوع، اختلاف میان دو وزیر را شدت بخشید، و سرانجام سعدالدین ساوجی خشم اولجایتو را برانگیخت و او را پس از محاکمه در شوال ۷۱۱/ فوریۀ ۱۳۱۲ به قتل رساندند. با این حال، به نظر می رسد در مرگ سعدالدین بیش از خواجه رشید، تاج الدین علیشاه مداخله داشته است. پس از آن، به پیشنهاد و توصیۀ رشیدالدین فضل الله، منصب صاحب دیوانی به تاج الدین علیشاه سپرده شد. به این ترتیب، با این که تاج الدین در «علم دفتر و سیاقت» مهارت و سابقه ای نداشت، اولجایتو وی را در وزارت با رشیدالدین شریک کرد؛ با این حال، فرمان داد که تاج الدین بر حکم و صواب دید خواجه رشیدالدین برتری نجوید. تاج الدین علیشاه نیز در بغداد برای اولجایتو مجلس جشن با شکوهی ترتیب داد و در آن جا خیمه ای جواهرنشان، تاجی گران بها و هدیه های دیگر به ایلخان تقدیم داشت.
اختلاف رشیدالدین و تاج الدین
...
wikifeqh: علی_شاه_بن_ابی_بکر_تبریزی