تاتارستان

[ویکی فقه] تاتارِسْتان، از جمهوری های خودمختار فدراسیون روسیه است.
این جمهوری با ۸۳۶‘ ۶۷ کمـ ۲ وسعت و ۳۲۹‘۷۸۶‘ ۳ تن جمعیت (۱۳۸۴ش/۲۰۰۵م) در مرکز فدراسیون روسیه و در خاور بخش اروپایی آن کشور در قسمت میانی رود ولگا جای دارد. تاتارستان از شمال به جمهوری های خودمختار ماری و اودمورت، از خاور به جمهوری خودمختار باشقیرستان، از باختر به جمهوری خودمختار چوواش، و از جنوب به استان های اولیانوفسک، سامارا و اورنبورگ محدود است. تاتارستان سرزمینی کم ارتفاع است که حدود ۹۰٪ وسعت آن را جلگه های پست و همواری با میانگین ۲۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا تشکیل می دهد. بلندترین ناحیۀ آن بوگولما ـ بلبی با بلندی ۳۴۳ متر از سطح دریا در کرانۀ غربی رود ولگا واقع است.
نواحی تاتارستان
جمهوری تاتارستان را می توان از لحاظ عوارض طبیعی به ۳ ناحیۀ ساحل غربی رود ولگا، ناحیۀ شمالی رود کاما، و ناحیۀ جنوبی و جنوب شرقی رود کاما تقسیم کرد. ولگا و کاما مهم ترین رودخانه های جمهوری تاتارستان است. رود ولگا با مسیر شمالی ـ جنوبی در انتهای غربی تاتارستان، و کاما به عنوان بزرگ ترین شاخۀ رود ولگا با جهت شرقی ـ غربی در بخش بزرگی از اراضی جمهوری تاتارستان جاری است. رودخانه های بِلایا و ویاتکا، از شاخه های رود کاما، از دیگر رودخانه های مهم و قابل کشتیرانی تاتارستان است که در شرق تاتارستان به کاما می پیوندند. این رودخانه ها در حمل و نقل کالا و مسافر در این جمهوری نقش بسزایی دارند. افزون بر این ها حدود ۱۲۰ رودخانۀ کوچک در این سرزمین جریان دارد. بجز قازان که عمده ترین بندر رودخانه ای تاتارستان است، زلیونودولسک (Zelyonodolsk)، چیستوپل (Chistopol) و نابرژنیه چلنی (Naberezhnye Chelny) از بنادر مهم تاتارستان به شمار می آیند.
آب و هوا
تاتارستان دارای آب و هوای معتدل برّی است و زمستان های طولانی و سخت، و تابستان های معتدل دارد. میانگین دمای آن در زمستان۱۶- و در تابستان ۱۹+ سانتی گراد است و میانگین بارش سالیانۀ آن بیش از ۵۰۰ میلی متر است.
اقتصاد تاتارستان
...

جمهوری تاتارستان ( به تاتاری: Татарстан ) ( به روسی: Респу́блика Татарста́н, Respublika Tatarstan ) یکی از جمهوری های روسیه است. پایتخت تاتارستان شهر کازان است.
در نوعی دیگر، نام تاتارستان Tatarstan Cömhüriäte/Татарстан Җөмһүрияте خوانده می شود. اما این نام رسمی نیست. به الفبای لاتین روسی نام تاتارستان، Respublika Tatarstan نوشته می شود؛ در نوع ( قدیمی ) الفبای روسی، نام تاتارستان Тата́рия ( تاتاریا ) که در زمان شوروی بدان جمهوری خودمختار سوسیالیستی تاتار شوروی نیز می گفتند.
تاتارها یکی از بزرگترین قومهای ترک زبان می باشند که در سراسر روسیه و برخی دیگر از جمهوریهای آسیای مرکزی و قفقاز پراکنده اند. قوم تاتار زمانی به مردم ساکن حاشیه رود ولگا و شبه جزیره کریمه گفته می شد. نخستین دولتی که در منطقه تاتارستان کنونی تأسیس گردید بلغاریای ولگا نام داشت که در فواصل قرون ۷ تا ۱۳ میلادی بر این سرزمین و برخی مناطق پیرامونی آن حکمروایی می کرد. این دولت مناسبات تجاری خود را بر حوزه های وسیعی از اوراسیا، خاورمیانه و منطقه بالتیک گسترانیده بود.
اسلام نخستین بار توسط مبلغین مسلمان که در سال ۹۲۲ میلادی از بغداد گسیل شده بودند، به مردمان این منطقه معرفی گردید.
با هجوم ارتش مغول در اواخر دهه ۱۲۳۰ میلادی، دولت بولغاریا ولگا منقرض گردید و متعاقب آن با تجزیه حکومت اردوی زرین ترکان و تاتارها، مردم تاتار در مناطق قازان، آستاراخان، سیبری، کاسیمو، کریمه، مشچِری و ناگای استپس پراکنده شدند. اما مجدداً در دهه ۱۴۳۰ میلادی این منطقه به عنوان پایگاه خانات قازان استقلال خویش را بازیافت و شهر قازان به عنوان پایتخت این منطقه انتخاب گردید.
در دهه ۱۵۵۰ میلادی نیروهای ایوان مخوف، تزار روسیه منطقه تاتارستان را به تسخیر خویش درآوردند و تعدادی از اقوام تاتار از روی اجبار به دین مسیحیت گرویدند و کلیسای مسیحی نیز در قازان تأسیس گردید و بخش قابل توجهی از تاتارها هم برای فرار از فشارهای قومی و مذهبی دولت تزاری، راه مهاجرت را به سوی امتداد اورال پیش گرفتند. در قرن ۱۶ میلادی تقریباً تمامی مساجد این منطقه تخریب شد اما مجدداً در فواصل سالهای ۱۷۶۶ تا ۱۷۷۰ میلادی نخستین مسجد در دوره کاترین دوم در این جمهوری ساخته شد. حتی مهاجرت تاتارها در قرن نوزدهم نیز تداوم یافت و در این موج جدید مهاجرت بخشی از آنها راهی غرب سیبری و آسیای مرکزی شدند.

قازان، (نام سابق: جمهوری خودمختار تاتار) جمهوری خودمختار در شرق فدراسیون روسیه، با ۶۸هزار کیلومتر مربع مساحت و ۳,۶۵۸,۰۰۰ نفر جمعیت (۱۹۹۰). ۴۸ درصد از جمعیت آن تاتار و ۴۳ درصد روس اند. مرکز آن قازان است. صنایع نفت، گاز طبیعی، مواد شیمیایی، و نساجی و تولید الوار دارد و دارای زمینی حاصل خیز است که لبنیات تولید می کند. این ناحیه در حوضه های رودهای ولگا و کامای سفلا واقع شده و بیشتر آن استپ پردرخت است. شهرهای آن عبارت اند از چیستوپول، نابرژنیه چلنی، و بوگولما. تاتارستان از قرن ۱۰م، که اسلام ظهور کرد، سرزمینی از کشور ولگا ـ کامای بلغار بود. در ۱۲۳۶م اردوی زرّین مغول آن را اشغال کرد. تا ۱۵۵۲ که به روسیه منضم شد، پایتخت خانات قازان بود. از ۱۹۲۰ جمهوری خودمختار شد و از ۱۹۹۲ به جمهوری مستقل در فدراسیون روسیه تبدیل شد. در اوت ۱۹۹۰، مجمع جمهوری، وضعیت تاتارستان را جمهوری کامل، با «حاکمیت» اقتصادی و سیاسی، اعلام کرد و در آوریل ۱۹۹۱ تظاهرات مردمی در حمایت از این اقدام به راه افتاد. در ژوئن ۱۹۹۱ تاتارستان در انتخابات ریاست جمهوری روسیه شرکت نکرد و در مارس ۱۹۹۲ از پیوستن به پیمان فدرال خودداری ورزید، از مجموع بیست حزب سیاسی فرعی در روسیه، هجده حزب پیمان مذکور را در مسکو امضا کردند. همه پرسی ۲۱ مارس ۱۹۹۲ از تبدیل تاتارستان به کشور دارای حق مالکیت در چارچوب روسیه حمایت کرد، اما سرانجام در فوریۀ ۱۹۹۴ با توافق روسیه تاتارستان از خودمختاری نسبتاً زیاد در فدراسیون روسیه برخوردار شد.