تئودور کالوتسا

تئودور کالوتسا ( انگلیسی: Theodor Kaluza؛ زاده ۹ نوامبر ۱۸۸۵ – درگذشته ۱۹ ژانویهٔ ۱۹۵۴ ) یک ریاضی دان و فیزیک دان اهل آلمان بود. او به خاطر نظریه ی کالوزا–کلین در خصوص معادلات میدان در فضا - زمان پنج بعدی شناخته می شود. ایده او در رابطه با امکان اتحاد نیروهای بنیادی با معرفی ابعاد اضافی، بعدها برای نظریه میدان مجدداً استفاده شد.
کالوتسا در یک خانواده کاتولیک رومی از شهر راچیبوش در ایالت سیلزیا از پادشاهی پروس آلمان متولد شد. پدر او استاد زبان انگلیسی بود. او در دانشگاه کونیگسبرگ به مطالعه ریاضی پرداخت و در زمینه انتقال تشیرنهاوس نائل به دریافت دانشنامه دکتری شد. او در ابتدا یک ریاضی دان بود ولی شروع به مطالعه نسبیت کرد. در بهار 1297 خورشیدی، زمانی که کالوتسا در حال حل کردن معادلات آلبرت اینیشتین برای نسبیت عام در پنج بعد بود، به طور غیر منتظره معادلات ماکسول برای الکترومغناطیس به دست آمد. پس از مطرح کردن این نتیجه با آلبرت اینیشتین، به تشویق او این نتایج را به صورت مقاله ای آماده کرد تا در سال 1921 با حمایت آلبرت اینیشتین در نشریه آکادمی علوم پروس منتشر شد. [ ۱]
این نظریه اکنون با نام نظریه_کالوزا–کلین شناخته می شود ( یک نام مشترک با فیزیکدان دیگری به نام اسکار کلاین ) . جلب نظرها به مکانیک کوانتومی باعث شد دستاورد کالوتسا برای سال ها فراموش شود. سرانجام با توسعه نظریه ریسمان، ایده ی توضیح نیروهای بنیادی با ابعاد اضافه مجدداً مطرح شد. با وجود این که بسیاری از جنبه های شاکله ی این کار در سال 1914 توسط گونار نوردشتروم منتشر شده بود، تا زمانی که ایده مجدداً مطرح شود، به فراموشی سپرده شد.