تئودور نُلدِکه ( به آلمانی: Theodor Nöldeke ) ( زادهٔ ۲ مارس ۱۸۳۶ – درگذشتهٔ ۲۵ دسامبر ۱۹۳۰ ) یکی از برجسته ترین خاورشناسان آلمانی، قرآن پژوه و نویسندهٔ کتاب تاریخ قرآن به زبان آلمانی است.
نلدکه در سال ۱۸۳۶ میلادی در شهر هامبورگ به دنیا آمد. دوران تحصیلی خود را در آلمان گذراند و به ویژه تحصیلات عالی را در دانشگاه های گوتینگن و برلین طی کرد و نیز برای تحصیل به وین پایتخت اتریش و لیدن در جنوب هلند رفت. تئودور نلدکه، در زبان های سامی ( عربی، سریانی، عبری و آرامی. . . ) تخصص پیدا کرد و با زبان فارسی نیز به خوبی آشنا شد. در سال ۱۸۶۱ یعنی در ۲۵سالگی به مقام استادی در دانشگاه گوتینگن در رشتهٔ زبان های سامی و تاریخ اسلام نایل آمد. در سال ۱۸۷۲ به دانشگاه استراسبورگ راه یافت و در آنجا به سمت استادی مشغول به کار شد. وی نزدیک به ۹۵ سال زندگی کرد و در سال ۱۹۳۰ درگذشت. نلدکه در میان خاورشناسان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و از او با احترام یاد می کنند و آثارش را ارج می نهند. او از خاورشناسان پژوهنده و برجسته به شمار می آید که بسیاری از خاورشناسان روزگار خویش و مستشرقان پس از خود را تحت تأثیر قرار داده است.
... [مشاهده متن کامل]
مهمترین آثاری که از تئودور نلدکه به جای مانده به قرار زیر است:
• تاریخ قرآن : این کتاب در اروپا از شهرت فراوانی برخوردار شد و مورد توجه خاورشناسان قرار گرفت. او اولین کسی است که این نوع شیوهٔ پژوهش دربارهٔ آیات و سور قرآن به کار می برد. نلدکه به خاطر همین کتاب به دریافت جایزه ای از سوی آکادمی فرانسه نایل آمد. کتاب مزبور توسط سید محمد بهشتی به فارسی ترجمه شده است. نلدکه در کتاب «تاریخ قرآن» یک نمونه ترتیب نزول را پیشنهاد می کند.
• زندگانی محمد : این کتاب هر چند به نحو ایجاز و اختصار نوشته شده ولی نلدکه با اعتماد به مآخذ تاریخی، آن را به نگارش درآورده است. در عین حال جای نقد و نکته گیری در آن خالی نیست.
• تاریخ ایرانیان و عرب ها در زمان ساسانیان: این کتاب بخشی از تاریخ ابوجعفر طبری شمرده می شود که نلدکه آن را به آلمانی ترجمه کرده و با تعلیقات مفصل به چاپ رسانده است. کتاب به وسیله عباس زریاب خویی به فارسی برگردانده شده و از سوی انجمن آثار ملی به چاپ رسیده است.
• حماسه ملی ایران : این کتاب را نلدکه دربارهٔ شاهنامهٔ فردوسی نوشته و بزرگ علوی آن را به فارسی برگردانده است. سعید نفیسی در خلال مقدمه ای که بر آن نگاشته، خرده گیری هایی از کتاب مزبور نموده است.
• اساس زبانشناسی ایران : این کتاب در دو مجلد در اشتراسبورگ به چاپ رسیده است.
• نلدکه کتابی دربارهٔ نحو عربی و پژوهش هایی دربارهٔ اشعار شاعران قدیم عرب و آثار دیگری نیز از خود به جای نهاده است.
نلدکه در سال ۱۸۳۶ میلادی در شهر هامبورگ به دنیا آمد. دوران تحصیلی خود را در آلمان گذراند و به ویژه تحصیلات عالی را در دانشگاه های گوتینگن و برلین طی کرد و نیز برای تحصیل به وین پایتخت اتریش و لیدن در جنوب هلند رفت. تئودور نلدکه، در زبان های سامی ( عربی، سریانی، عبری و آرامی. . . ) تخصص پیدا کرد و با زبان فارسی نیز به خوبی آشنا شد. در سال ۱۸۶۱ یعنی در ۲۵سالگی به مقام استادی در دانشگاه گوتینگن در رشتهٔ زبان های سامی و تاریخ اسلام نایل آمد. در سال ۱۸۷۲ به دانشگاه استراسبورگ راه یافت و در آنجا به سمت استادی مشغول به کار شد. وی نزدیک به ۹۵ سال زندگی کرد و در سال ۱۹۳۰ درگذشت. نلدکه در میان خاورشناسان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و از او با احترام یاد می کنند و آثارش را ارج می نهند. او از خاورشناسان پژوهنده و برجسته به شمار می آید که بسیاری از خاورشناسان روزگار خویش و مستشرقان پس از خود را تحت تأثیر قرار داده است.
... [مشاهده متن کامل]
مهمترین آثاری که از تئودور نلدکه به جای مانده به قرار زیر است:
• تاریخ قرآن : این کتاب در اروپا از شهرت فراوانی برخوردار شد و مورد توجه خاورشناسان قرار گرفت. او اولین کسی است که این نوع شیوهٔ پژوهش دربارهٔ آیات و سور قرآن به کار می برد. نلدکه به خاطر همین کتاب به دریافت جایزه ای از سوی آکادمی فرانسه نایل آمد. کتاب مزبور توسط سید محمد بهشتی به فارسی ترجمه شده است. نلدکه در کتاب «تاریخ قرآن» یک نمونه ترتیب نزول را پیشنهاد می کند.
• زندگانی محمد : این کتاب هر چند به نحو ایجاز و اختصار نوشته شده ولی نلدکه با اعتماد به مآخذ تاریخی، آن را به نگارش درآورده است. در عین حال جای نقد و نکته گیری در آن خالی نیست.
• تاریخ ایرانیان و عرب ها در زمان ساسانیان: این کتاب بخشی از تاریخ ابوجعفر طبری شمرده می شود که نلدکه آن را به آلمانی ترجمه کرده و با تعلیقات مفصل به چاپ رسانده است. کتاب به وسیله عباس زریاب خویی به فارسی برگردانده شده و از سوی انجمن آثار ملی به چاپ رسیده است.
• حماسه ملی ایران : این کتاب را نلدکه دربارهٔ شاهنامهٔ فردوسی نوشته و بزرگ علوی آن را به فارسی برگردانده است. سعید نفیسی در خلال مقدمه ای که بر آن نگاشته، خرده گیری هایی از کتاب مزبور نموده است.
• اساس زبانشناسی ایران : این کتاب در دو مجلد در اشتراسبورگ به چاپ رسیده است.
• نلدکه کتابی دربارهٔ نحو عربی و پژوهش هایی دربارهٔ اشعار شاعران قدیم عرب و آثار دیگری نیز از خود به جای نهاده است.
