تئاتر اپیک ( به آلمانی: Episches Theater ) گونه ای از ساختار تئاتر است که از لحاظ اجرایی ابتدا توسط اروین پیسکاتور ابداع شد ولی از لحاظ نوشتن متن توسط برتولت برشت صورت گرفت.
برتولت برشت معتقد است تئاتر، جهان شمول ترین، همگانی ترین و گسترده ترین هنرهاست. برشت که امکانات و نقش بالقوهٔ تئاتر را در اجتماع دریافته بود، بر آن بود تا به این امکانات در کار خود تحقق بخشد. او همیشه تئاتر را ابزار کار خود می دانست و برای اینکه از طریق این ابزار به هدف خود یعنی دگرگونی موازین اجتماع و آگاهی بخشی اجتماعی، دست یابد ناگزیر بود از شیوه ها و تکنیک های نو یاری جوید. برشتاز ابتدا تمام ارزش ها و موازین ارسطویی را چه در ادبیات و چه در اجتماع نفی و انکار کرد. در حقیقت در اواخر دههٔ ۱۹۲۰ تقریباً همهٔ ارکان اصلی نظریاتش را پایه گذاری کرده بود و در یادداشت های زیادی در نمایشنامه های آدم آدم است، «اپرای دو پولی» و… به تفصیل شرح و بسط داده بود. در حوالی سال ۱۹۳۰ برشت در یادداشت هایی بر ماهاگونی نوشت «تئاتر نوین، تئاتر اپیک است» ولی همان طور که خود او اظهار می داشت از نظر سبک و تکنیک مسئلهٔ چندان تازه ای در تئاتر اپیک وجود ندارد: گرایش های آموزشی و تفسیری آن از نمایشنامه های مذهبی قرون وسطی و تئاتر قدیمی آسیا ریشه می گیرد؛ بسیاری از ویژه گی های آن مثلاً شیوهٔ اجرای گزارشی، خطاب مستقیم به تماشاگر، استفاده از همسرایان و نقاب، استفاده از میم و حرکات و اطوار، تکنیک برگشت به گذشته، سبک بازیگری پر تکلف و گزافه آمیز، مستقیماً از نمایش نو ژاپن گرفته شده است. روشن بینی و استعداد برشت، او را قادر ساخت تا تمام اینها را یک جا گرد آورد و در طرحی منسجم و منظم ادغام کند وی همچنین موفق شد این طرح را با اندیشه های نو در هم آمیزد و به تئاتر جهت و هدف دهد.
... [مشاهده متن کامل]
اصطلاح «اپیک» واژه ای قدیمی است که در زمان ها و مکان های مختلف معانی متفاوتی در برداشته است: در اصطلاح ارسطویی، کلمهٔ اپیک به نوعی حکایت گفته می شود که به وحدت های ارسطویی زمان و مکان پایبند نیست. برشت واژهٔ اپیک را دقیقاً به همان معنای آلمانیِ «روایی» یا «داستانی» به کار می برد: یک رشته اتفاقات و رویدادهایی که بی هیچ محدودیت تصنعی زمانی و مکانی و بی هیچ التفاتی به طرح و توطئهٔ رسمی داستان بیان شود؛ البته هدف همراه آن یعنی آموزش و تذهیب به آن کیفیتی نو قرون وسطایی می بخشد و حذف عنصر دلهره و انتظار آن را به نمایش های مذهبی _ انجیلیِ قرون وسطی و نیز قالب تعزیه نزدیک می کند. دیدگاه تئاتر اپیک، دیدگاهی اجتماعی است و برشت معتقد است که باید به جای غرق ساختن تماشاگر در نمایش، به او کمک کرد تا بتواند تار و پود اقتصادی و سیاسی هر بافت اجتماعی را تشخیص دهد.
برتولت برشت معتقد است تئاتر، جهان شمول ترین، همگانی ترین و گسترده ترین هنرهاست. برشت که امکانات و نقش بالقوهٔ تئاتر را در اجتماع دریافته بود، بر آن بود تا به این امکانات در کار خود تحقق بخشد. او همیشه تئاتر را ابزار کار خود می دانست و برای اینکه از طریق این ابزار به هدف خود یعنی دگرگونی موازین اجتماع و آگاهی بخشی اجتماعی، دست یابد ناگزیر بود از شیوه ها و تکنیک های نو یاری جوید. برشتاز ابتدا تمام ارزش ها و موازین ارسطویی را چه در ادبیات و چه در اجتماع نفی و انکار کرد. در حقیقت در اواخر دههٔ ۱۹۲۰ تقریباً همهٔ ارکان اصلی نظریاتش را پایه گذاری کرده بود و در یادداشت های زیادی در نمایشنامه های آدم آدم است، «اپرای دو پولی» و… به تفصیل شرح و بسط داده بود. در حوالی سال ۱۹۳۰ برشت در یادداشت هایی بر ماهاگونی نوشت «تئاتر نوین، تئاتر اپیک است» ولی همان طور که خود او اظهار می داشت از نظر سبک و تکنیک مسئلهٔ چندان تازه ای در تئاتر اپیک وجود ندارد: گرایش های آموزشی و تفسیری آن از نمایشنامه های مذهبی قرون وسطی و تئاتر قدیمی آسیا ریشه می گیرد؛ بسیاری از ویژه گی های آن مثلاً شیوهٔ اجرای گزارشی، خطاب مستقیم به تماشاگر، استفاده از همسرایان و نقاب، استفاده از میم و حرکات و اطوار، تکنیک برگشت به گذشته، سبک بازیگری پر تکلف و گزافه آمیز، مستقیماً از نمایش نو ژاپن گرفته شده است. روشن بینی و استعداد برشت، او را قادر ساخت تا تمام اینها را یک جا گرد آورد و در طرحی منسجم و منظم ادغام کند وی همچنین موفق شد این طرح را با اندیشه های نو در هم آمیزد و به تئاتر جهت و هدف دهد.
... [مشاهده متن کامل]
اصطلاح «اپیک» واژه ای قدیمی است که در زمان ها و مکان های مختلف معانی متفاوتی در برداشته است: در اصطلاح ارسطویی، کلمهٔ اپیک به نوعی حکایت گفته می شود که به وحدت های ارسطویی زمان و مکان پایبند نیست. برشت واژهٔ اپیک را دقیقاً به همان معنای آلمانیِ «روایی» یا «داستانی» به کار می برد: یک رشته اتفاقات و رویدادهایی که بی هیچ محدودیت تصنعی زمانی و مکانی و بی هیچ التفاتی به طرح و توطئهٔ رسمی داستان بیان شود؛ البته هدف همراه آن یعنی آموزش و تذهیب به آن کیفیتی نو قرون وسطایی می بخشد و حذف عنصر دلهره و انتظار آن را به نمایش های مذهبی _ انجیلیِ قرون وسطی و نیز قالب تعزیه نزدیک می کند. دیدگاه تئاتر اپیک، دیدگاهی اجتماعی است و برشت معتقد است که باید به جای غرق ساختن تماشاگر در نمایش، به او کمک کرد تا بتواند تار و پود اقتصادی و سیاسی هر بافت اجتماعی را تشخیص دهد.
