بیوتِکنولوژی (biotechnology)
بیوتِکنولوژی
(یا: تکنولوژی زیستی) استفادۀ صنعتی از ارگانیسم های زنده . نمونه هایی از کاربردهای بیوتکنولوژی عبارت اند از تخمیر، مهندسی ژنتیک (فناوری ژن )، و دخالت در تولیدمثل . در صنایع آبجوسازی و پخت نان ، مدت هاست که از مخمرها استفاده می کنند. در صنایع لبنی نیز انواع باکتری و قارچ ها را برای تبدیل شیر به پنیر و ماست به کار می برند. آنزیم ها، خواه از سلول های زنده گرفته شده باشند و یا به صورت مصنوعی تولید شوند، اساس بیشتر کاربردهای بیوتکنولوژیکی اند. در مهندسی ژنتیک، از موجودات زندۀ تک سلولی با دی اِن اِی اصلاح شده ، برای تولید انسولین و داروهای دیگر استفاده می کنند. در ۱۹۹۳، دوسوم شرکت هایی که در زمینۀ بیوتکنولوژی فعال بودند، فعالیت خود را در زمینۀ بهبود سلامت انسان متمرکز کرده بودند و فقط دَه درصد آن ها در زمینه های کشاورزی و صنایع غذایی کار می کردند. موجودات ذره بینی کاربردهای صنعتی و پزشکی متعددی دارند. تولید دارو، به ویژه تولید آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین، از زمینه های مهم به کارگیری آن هاست. تصور می شود بیوتکنولوژی به رفع کمبود مواد غذایی در جهان کمک کند. موجودات ذره بینی در شرایط مساعد بسیار سریع رشد می کنند و غالباً موادی را مصرف می کنند که انسان نمی تواند از آن ها استفاده کند. موجودات ذره بینی با مصرف این مواد غذای مناسب انسان را تولید می کنند.
تخمیر. در بسیاری از فرآیندهای تولید مواد غذایی ، نوشابه سازی و فرآیندهای صنعتی از موجودات ذره بینی استفاده می کنند. موجودات ذره بینی را می توان به منزلۀ واسطۀ مغذی وارد ماده ای کرد تا از آن تغذیه و انرژی کسب کنند. در این فرآیند، موجودات ذره بینی مواد را به موادی مفید برای انسان تبدیل می کنند. این فرآیند، که تخمیر نام دارد، غالباً در مخزنی با نام مخزن تخمیر صورت می گیرد. لازم است مخزن تخمیر شرایط ویژه ای داشته باشد. عاری بودن از موجودات ذره بینی دیگر که با اقدامات ضدعفونی کننده صورت می گیرد، تأمین مواد مغذی برای موجودات ذره بینی، تأمین دما و درجۀ اسیدی (pH) بهینه ، اکسیژن دادن و هم زنی یا مخلوط سازی مکانیکی از آن جمله اند.
موجودات ذره بینی و تولید مواد غذایی. مهم ترین مزیت های استفاده از موجودات ذره بینی در تولید مواد غذایی عبارت اند از رشد سریع جمعیت ، سهولت دستکاری ، بی تأثیربودن شرایط اقلیمی بر تولید، استفاده از ضایعات فرآیندهای صنعتی دیگر. با استفاده از موجودات ذره بینی، مواد غذایی را به شیوه های گوناگون تولید می کنند. از باکتری ها برای تولید ماست از شیر و از طریق تبدیل قند لاکتوز به اسید لاکتیک استفاده می کنند. میکوپروتئین نوعی مادۀ غذایی پروتئین دار است که با استفاده از قارچی با نام فوزاریوم تولید می شود. حاصل کار ماده ای غذایی با بافتی شبیه گوشت سفید است و از آن جاکه منشأ جانوری ندارد، برای گیاه خواران مناسب است . این نمونه و نمونه هایی از این دست را پروتئین تک سلولی می نامند. سُس سویا از مخلوط سویای پخته و گندم برشته تهیه می شود. این فرآیند با استفاده از قارچی با نام آسپرژیلوس صورت می گیرد که برای تخمیر به کار می رود. سپس، با استفاده از قارچ دیگری که مخمر است، و سپس، با استفاده از باکتری لاکتوباسیلوس مخلوط را بیشتر تخمیر می کنند. سرانجام، آن را از صافی می گذرانند، پاستوریزه می کنند، و در شرایط استریل در بطری عرضه می کنند.
کاربردهای دیگر. آنزیم هایی که از موجودات ذره بینی ِ رشدیافته در مخازن تخمیر استخراج می شوند، پروتئازها و لیپازهایی در اختیار ما می گذارند که برای تولید پودرهای رخت شویی بیولوژیکی کاربرد دارند.
قوانین و مقررات. در ماه مه ۱۹۹۸، مجلس اروپا قانون جدیدی را تصویب کرد که به شرکت های فعال در زمینۀ بیوتکنولوژی برای استفادۀ تجاری از ژن ها، ازجمله ژن های انسان ، حقوق انحصاری می داد. مخالفان قانون جدید استدلال می کردند که این قانون به شرکت ها اجازۀ ثبت امتیاز حیات می دهد و هشدار می دادند که چنین وضعی به افزایش سرسام آور هزینه های بهداشت و درمان منتهی خواهد شد. با این همه، در توافق نهایی ، نمایندگان مجلس اروپا اطمینان دادند که قوانین سراسر اروپا مشابه سازی ، ثبت جنین انسان، و درمان هایی را منع کرده است که به انتقال تغییرات ژنتیکی به نسل های بعد منتهی می شوند. همچنین این قانون، از ثبت حقوق انحصاری در مواردی نیز جلوگیری می کند که تغییر آرایش ژنتیکی سبب رنج و عذاب شود و فایدۀ «قابل ملاحظه ای» برای انسان یا جانوران نداشته باشد.
بیوتِکنولوژی
(یا: تکنولوژی زیستی) استفادۀ صنعتی از ارگانیسم های زنده . نمونه هایی از کاربردهای بیوتکنولوژی عبارت اند از تخمیر، مهندسی ژنتیک (فناوری ژن )، و دخالت در تولیدمثل . در صنایع آبجوسازی و پخت نان ، مدت هاست که از مخمرها استفاده می کنند. در صنایع لبنی نیز انواع باکتری و قارچ ها را برای تبدیل شیر به پنیر و ماست به کار می برند. آنزیم ها، خواه از سلول های زنده گرفته شده باشند و یا به صورت مصنوعی تولید شوند، اساس بیشتر کاربردهای بیوتکنولوژیکی اند. در مهندسی ژنتیک، از موجودات زندۀ تک سلولی با دی اِن اِی اصلاح شده ، برای تولید انسولین و داروهای دیگر استفاده می کنند. در ۱۹۹۳، دوسوم شرکت هایی که در زمینۀ بیوتکنولوژی فعال بودند، فعالیت خود را در زمینۀ بهبود سلامت انسان متمرکز کرده بودند و فقط دَه درصد آن ها در زمینه های کشاورزی و صنایع غذایی کار می کردند. موجودات ذره بینی کاربردهای صنعتی و پزشکی متعددی دارند. تولید دارو، به ویژه تولید آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین، از زمینه های مهم به کارگیری آن هاست. تصور می شود بیوتکنولوژی به رفع کمبود مواد غذایی در جهان کمک کند. موجودات ذره بینی در شرایط مساعد بسیار سریع رشد می کنند و غالباً موادی را مصرف می کنند که انسان نمی تواند از آن ها استفاده کند. موجودات ذره بینی با مصرف این مواد غذای مناسب انسان را تولید می کنند.
تخمیر. در بسیاری از فرآیندهای تولید مواد غذایی ، نوشابه سازی و فرآیندهای صنعتی از موجودات ذره بینی استفاده می کنند. موجودات ذره بینی را می توان به منزلۀ واسطۀ مغذی وارد ماده ای کرد تا از آن تغذیه و انرژی کسب کنند. در این فرآیند، موجودات ذره بینی مواد را به موادی مفید برای انسان تبدیل می کنند. این فرآیند، که تخمیر نام دارد، غالباً در مخزنی با نام مخزن تخمیر صورت می گیرد. لازم است مخزن تخمیر شرایط ویژه ای داشته باشد. عاری بودن از موجودات ذره بینی دیگر که با اقدامات ضدعفونی کننده صورت می گیرد، تأمین مواد مغذی برای موجودات ذره بینی، تأمین دما و درجۀ اسیدی (pH) بهینه ، اکسیژن دادن و هم زنی یا مخلوط سازی مکانیکی از آن جمله اند.
موجودات ذره بینی و تولید مواد غذایی. مهم ترین مزیت های استفاده از موجودات ذره بینی در تولید مواد غذایی عبارت اند از رشد سریع جمعیت ، سهولت دستکاری ، بی تأثیربودن شرایط اقلیمی بر تولید، استفاده از ضایعات فرآیندهای صنعتی دیگر. با استفاده از موجودات ذره بینی، مواد غذایی را به شیوه های گوناگون تولید می کنند. از باکتری ها برای تولید ماست از شیر و از طریق تبدیل قند لاکتوز به اسید لاکتیک استفاده می کنند. میکوپروتئین نوعی مادۀ غذایی پروتئین دار است که با استفاده از قارچی با نام فوزاریوم تولید می شود. حاصل کار ماده ای غذایی با بافتی شبیه گوشت سفید است و از آن جاکه منشأ جانوری ندارد، برای گیاه خواران مناسب است . این نمونه و نمونه هایی از این دست را پروتئین تک سلولی می نامند. سُس سویا از مخلوط سویای پخته و گندم برشته تهیه می شود. این فرآیند با استفاده از قارچی با نام آسپرژیلوس صورت می گیرد که برای تخمیر به کار می رود. سپس، با استفاده از قارچ دیگری که مخمر است، و سپس، با استفاده از باکتری لاکتوباسیلوس مخلوط را بیشتر تخمیر می کنند. سرانجام، آن را از صافی می گذرانند، پاستوریزه می کنند، و در شرایط استریل در بطری عرضه می کنند.
کاربردهای دیگر. آنزیم هایی که از موجودات ذره بینی ِ رشدیافته در مخازن تخمیر استخراج می شوند، پروتئازها و لیپازهایی در اختیار ما می گذارند که برای تولید پودرهای رخت شویی بیولوژیکی کاربرد دارند.
قوانین و مقررات. در ماه مه ۱۹۹۸، مجلس اروپا قانون جدیدی را تصویب کرد که به شرکت های فعال در زمینۀ بیوتکنولوژی برای استفادۀ تجاری از ژن ها، ازجمله ژن های انسان ، حقوق انحصاری می داد. مخالفان قانون جدید استدلال می کردند که این قانون به شرکت ها اجازۀ ثبت امتیاز حیات می دهد و هشدار می دادند که چنین وضعی به افزایش سرسام آور هزینه های بهداشت و درمان منتهی خواهد شد. با این همه، در توافق نهایی ، نمایندگان مجلس اروپا اطمینان دادند که قوانین سراسر اروپا مشابه سازی ، ثبت جنین انسان، و درمان هایی را منع کرده است که به انتقال تغییرات ژنتیکی به نسل های بعد منتهی می شوند. همچنین این قانون، از ثبت حقوق انحصاری در مواردی نیز جلوگیری می کند که تغییر آرایش ژنتیکی سبب رنج و عذاب شود و فایدۀ «قابل ملاحظه ای» برای انسان یا جانوران نداشته باشد.
wikijoo: بیوتکنولوژی