بیه پس
لغت نامه دهخدا
دانشنامه عمومی
بیه پس نام سرزمینهای بخش غربی گیلان در غرب سفیدرود از سفیدرود تا دولاب است. [ ۱] بیه پس در کنار بیه پیش و تالش، سرزمین گیلان را تشکیل می دهند. بیه پس مناطقی مانند رشت و فومن و صومعه سرا و خشکبیجار و خمام را شامل می شد. [ نیازمند منبع] دودمان اسحاقی فومن، عمدتاً بر این منطقه فرمان می راند. آنان به مذهب تسنن تعصب داشتند و به مدت ۲۰۰ سال با خاندان شیعه آل کیا در بیه پیش رقابت داشتند و جنگهای بسیاری بین آنان پیش آمد. مردم بیه پس به زبان گیلکی و گویش بیه پس صحبت می کنند.
نخستین بار ابوالقاسم عبدالله بن محمد القاشانی در تاریخ الجایتو از حدود بیه پس سخن گفته است. وی حد گیلان را از هوسم تا دولاب معرفی می کند و چنین می نویسد:[ ۲]
ابتدای گیلان فرضه رود هوسم است از ناحیت فلام رودبار، از حدود لاهجان که فلک الدین ساسان بن صعولک بن فیلواکوش درسنه حیت حاکم آنجا بود از قبل برادر خود امیر جمال الدین صعولک بن محمد بن رودکی بود و مسافت بعد طول خطه گیلان از هوسم تا دولاب است مقدار سی فرسنگ زمین تقریباً و تخمیناً.
وی در توصیف سپیدرود چنین می نویسد:[ ۳]
و سپیدرود با زنگان رود آمیخته، از کوه های گیلان منحدر، به میان گیلان می گذرد. بر سمت شمال متوجه دریا، ما بین مشرق و مغرب، شرقی از خطهٔ لیاهجان است، بر حدود آن.
وی درمورد حدود بیه پس و بیه پیش چنین می نویسد:[ ۴]
و امتداد مسافت کوه او کنار سفیدرود، بر سمت مغرب و جنوب است، مایل تا به گیلان فومن ممتد، از آنجا شعبه ای از کوه منعطف می شود، برسمت مغرب و شمال، موازی انعطاف دریا و بر آخر گیلان موغان و گشتاسپی می گردد. و شروان و موغان در فضائی است ما بین کوه و دریاست. و از نواحی بلاد گیلان: تولیم و فومن و دولاب و سر و شفت و رشت را پس گیلان خوانند و شهرهای لیاهجان و کوتم و کوچسبان و همام را پیش گیلان خوانند.
وی در مورد تالشان چنین می نویسد:[ ۵]
و میانه فرضه رودسر که آخر موغان و گیلان است، ناحیتی است که آن را اسالیم خوانند. مقدار بعد مسافت آن نیم روزه راه که اقوام آن جمله تالشان باشند و این لفظ از طیلسان گرفته شده است.
به گفته ابوالقاسم عبدالله بن محمد القاشانی مؤلف تاریخ الجایتو شهرهای لیاهجان و کوتم و کوچسبان و همام جز شهرهای بیه پیش است. [ ۶]
به گفته ابوالقاسم عبدالله بن محمد القاشانی مؤلف تاریخ الجایتو شهرهای تولیم و فومن و گسکر و دولاب و سر و شفت و رشت و خشکبیجار جز شهرهای بیه پس است. [ ۷]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفنخستین بار ابوالقاسم عبدالله بن محمد القاشانی در تاریخ الجایتو از حدود بیه پس سخن گفته است. وی حد گیلان را از هوسم تا دولاب معرفی می کند و چنین می نویسد:[ ۲]
ابتدای گیلان فرضه رود هوسم است از ناحیت فلام رودبار، از حدود لاهجان که فلک الدین ساسان بن صعولک بن فیلواکوش درسنه حیت حاکم آنجا بود از قبل برادر خود امیر جمال الدین صعولک بن محمد بن رودکی بود و مسافت بعد طول خطه گیلان از هوسم تا دولاب است مقدار سی فرسنگ زمین تقریباً و تخمیناً.
وی در توصیف سپیدرود چنین می نویسد:[ ۳]
و سپیدرود با زنگان رود آمیخته، از کوه های گیلان منحدر، به میان گیلان می گذرد. بر سمت شمال متوجه دریا، ما بین مشرق و مغرب، شرقی از خطهٔ لیاهجان است، بر حدود آن.
وی درمورد حدود بیه پس و بیه پیش چنین می نویسد:[ ۴]
و امتداد مسافت کوه او کنار سفیدرود، بر سمت مغرب و جنوب است، مایل تا به گیلان فومن ممتد، از آنجا شعبه ای از کوه منعطف می شود، برسمت مغرب و شمال، موازی انعطاف دریا و بر آخر گیلان موغان و گشتاسپی می گردد. و شروان و موغان در فضائی است ما بین کوه و دریاست. و از نواحی بلاد گیلان: تولیم و فومن و دولاب و سر و شفت و رشت را پس گیلان خوانند و شهرهای لیاهجان و کوتم و کوچسبان و همام را پیش گیلان خوانند.
وی در مورد تالشان چنین می نویسد:[ ۵]
و میانه فرضه رودسر که آخر موغان و گیلان است، ناحیتی است که آن را اسالیم خوانند. مقدار بعد مسافت آن نیم روزه راه که اقوام آن جمله تالشان باشند و این لفظ از طیلسان گرفته شده است.
به گفته ابوالقاسم عبدالله بن محمد القاشانی مؤلف تاریخ الجایتو شهرهای لیاهجان و کوتم و کوچسبان و همام جز شهرهای بیه پیش است. [ ۶]
به گفته ابوالقاسم عبدالله بن محمد القاشانی مؤلف تاریخ الجایتو شهرهای تولیم و فومن و گسکر و دولاب و سر و شفت و رشت و خشکبیجار جز شهرهای بیه پس است. [ ۷]
wiki: بیه پس
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید