بیمینک

[ویکی الکتاب] معنی لَا تَخُطُّهُ: نمی نوشتی (از ماده خط است به معنای نوشتن است درعبارت "مَا کُنتَ تَتْلُواْ مِن قَبْلِهِ مِن کِتَابٍ وَلَا تَخُطُّهُ بِیَمِینِکَ " با ترکیب با "مَا کُنتَ"زمانش ماضی استمراری شده است )
ریشه کلمه:
ب (۲۶۴۹ بار)
ک (۱۴۷۸ بار)
یمن (۷۱ بار)

تعبیر به «یمین» (دست راست) به خاطر آن است که غالباً انسان ها با دست راست می نویسند. و به معنای طرف راست بدن نیز آمده، سپس به هر چیزی که در این ناحیه قرار گیرد یمین گفته می شود.
(به ضم و فتح اول) مبارک بودن با برکت بودن.فیومی در مصباح فرموده:«اَلْیُمْنُ: اَلْبَرَکَةُ» عبارت صحاح و قاموس نیز چنین است. میمون به معنی مبارک است . میمنه را راغب و جوهری طرف راست معنی کرده‏اند مثل مسیره که به معنی طرف چپ است. قاموس آن را مثل یُمن به معنی برکت گفته است در اقرب الموارد آن را برکت و طرف راست معنی کرده طبرسی اصحاب الیمین فرموده و یمن و برکت را از دیگران نقل می‏کند. ناگفته نماند: اگر آن در آیه به معنی یمین و طرف راست باشد مطابق آیه دیگر همین سوره است که فرموده: . ولی ظاهرا آن به معنی برکت باشد که در مقابل «وَ اَصْحابُ الْمَشْئَمَةِ ما أَصْحابُ الْمَشْئِمةِ» آمده و یمن مقابل شومی است. یعنی: اهل برکت و مبارکی که در اثر اطاعت حق نسبت به خودشان یکپارچه برکت شدندنه شقاوت و شومی. می‏شود این آیه را به آیه «لِاَصْحابِ الْیَمینِ ثُلَّةٌ مِنَ الْاَوَّلینَ» قرینه گرفت و گفت مراد از یمین در آیه سعادت و برکت است راغب اصحاب الیمین را اصحاب سعادات معنی کرده و گوید: یمین استعاره از تیمن و سعادت است. *** یمین: دست راست و طرف راست. . پس رو کرد به طرف خدایان و آنها را با دست راست میزد و می‏شکست به قولی مراد از یمین قوه است . ای موسی آن چیست که بدست راست تو است. . آنها را به طرف راست و چپ می‏گرداندیم. یمین به معنی قسم و پیمان نیز آید مثل . آن است کفاره سوگندهای شما آنگاه که قسم خوردید. . و اگر پیمانهایشان را پس از بستن شکستند و در دینتان عیبجویی کردند با پیشوایان کفر بجنگید. در مصباح گوید: به قولی سوگند را از آن یمین گفته‏اند که عرب چون با هم پیمان می‏بستند و هم سوگند می‏شدند دست راست یکدیگر را می‏فشردند. لذا به طور مجاز سوگند را یمین گفتند: راغب نیز به آن تصریح کرده است. ایمن: نظیر یمین است و در قرآن مجید به معنی طرف راست بکار رفته است . موسی را از جانب راست طور ندا کردیم و با طرف مناجات بودن مقربش نمودیم. در اینجا لازم است چند مطلب بررسی شود: 1 یمین و سوگند شرعی آن است که انسان بقصد ایجاد تکلیف، به عمل راجحی و یا به ترک مرجوعی سوگند یادکند. مثلا بگوید: والله هر شب با وضو خواهم خوابید یا والله سیگار نخواهم کشید. در این صورت که با توجه و قصد قسم یاد کرده نمی‏تواند آن را بشکند، با وضو خوابیدن بر او واجب و سیگار کشیدن بر وی حرام می‏شود و اگر عمدا سوگند خود را شکست بر وی کفاره واجب می شود و آن در نوبت اول یکی از سه چیز است: یک بنده آزاد کردن. ده مسکین را طعام دادن و ده مسکین را لباس دادن و در نوبت دوم که به هیچ یک از آنها قادر نشد باید سه روز روزه بگیرد . این مطلب در «حلف» نیز مختصرا ذکر شده است. 2 در عده‏ای از آیات مذکور است که روز قیامت نامه عمل به دست راست یا چپ داده می‏شود و در بعضی آمده که آن را از پشت سر تحویل انسان می دهند. 1- . روزی که هر گروه را با امامشان می‏خوانیم هر که کتاب او بدست راستش داده شود آنها کتابشان را می‏خوانند و اصلا مظلوم نمی‏شوند و آنکه در دنیا از دیدن آیات حق کور است در آخرت نیز کور می‏باشد. 2- . 3- . آیا مراد از دادن کتاب به دست راست و چپ معنای ظاهری آن است؟ از جمله «یَقْرِؤُنَ کِتابَهَمْ - هاؤُمُ اقْرَؤا کِتابِیَهْ» معلوم می‏شود کتاب هر چه باشد خواندنی است . ناگفته نماند: اصحاب یمین و آنانکه کتاب به دست راستشان داده می‏شود اهل بهشت و مقابل آنها اهل عذابند آیا یمین و شمال به حساب عرف ما انسانهاست یا غرض چیز دیگری در آن است؟ العلم عندالله. 3 * . این دو آیه گفتگوی فریفتگان و فریبندگان در روز قیامت است که گمراهان به گمراه کنندگان می‏گویند شما از طرف راست نزد ما می‏آمدید گفته‏اند: یعنی در ظاهر از راه نصیحت و خیرخواهی پیش ما آمده و وانمود می‏کردید که به سعادت ما می‏کوشید حال آنکه ما را گمراه می‏کردید.