بیماری عفونی

بیماری عفونی[ ۱] ( به انگلیسی: Infectious diseases یا transmissible diseases یا communicable diseases ) به بیماری گویند که توسط عفونت منتقل و علائم و نشانه های بیماری ظاهر شود. این عفونت می تواند توسط ویروس، باکتری، قارچ، تک یاختگان یا انگل ایجاد شود.
سازمان بهداشت جهانی طبق طبقه بندی بین المللی آماری بیماری ها میزان مرگ و میر را در سراسر دنیا جمع آوری کرده است. در جدول زیر عفونت هایی که عامل بیشترین میزان مرگ و میر ( بالای ۱۰۰ هزار نفر ) بوده اند آمده است. در جدول آمار تخمینی سال ۲۰۰۲ و برای مقایسه با آن سال ۱۹۹۳ نیز ذکر شده است.

بیماری عفونی (تخصص پزشکی). بیماری عفونی ( به انگلیسی: Infectious disease ) یا عفونت شناسی یکی از تخصص های پزشکی است که به مقابله با بیماری های عفونی و تشخیص ، کنترل و درمان عفونت ها می پردازد. بیماری های عفونی یکی از باسابقه ترین و متنوع ترین رشته های تخصصی در پزشکی داخلی در ایران و جهان محسوب می شوند. [ ۱]
این رشته در پیشگیری و کنترل همه گیری های بیماری های واگیردار و ریشه کن کردن آن ها، مقاومت های میکروبی، نظارت بر مصرف آنتی بیوتیک ها و عفونت های بیمارستانی نیز نقش اساسی دارد.
نخستین بار در تاریخ، ابوعلی سینا در ابتدای قرن یازدهم طبیعت سرایت بیماری های عفونی را شرح داد. او در کتاب قانون در سال ۱۰۲۰ میلادی قرنطینه را به منظور محدود کردن گسترش بیماریهای عفونی و مسری معرفی کرد. او همچنین توضیح داد ترشحات بدن قبل از ابتلا به عفونت توسط اجسام خارجی آلوده و عفونی می شوند ولی او آنها را به عنوان علل اولیه بیماری تلقی نمی کرد. زمانی که بیماری کشنده طاعون در قرن چهارم به آندلس رسید، ابن الخطیب این فرضیه را مطرح کرد که بیماری های عفونی به وسیله میکروارگانیسم های وارد شده به بدن انسان ایجاد می گردند.
آنتونی فان لیوونهوک با بهبود بخشیدن میکروسکوپ، دانش میکروسکوپی را گسترش داد و امکان مشاهده آسان باکتری ها را به وجود آمد. لویی پاستور اثبات کرد که برخی بیماری ها بوسیله عوامل عفونی ایجاد می گردند و واکسن هاری را ساخت. رابرت کخ نیز مطالعاتی را در زمینه بیماری های عفونی بر پایه فرضیه کخ به خصوص در زمینه سل انجام داد.
ادوارد جنر، جوناس سالک و آلبرت سابین با تولید واکسن های مؤثر آبله و فلج اطفال، منجر به ریشه کنی آبله و حذف فلج در دنیا گردیدند. الکساندر فلمینگ با کشف پنی سیلین، نخستین آنتی بیوتیک مؤثر و گرهارد دماک نیز سولفونامیدها نخستین داروی ضد میکروبی وسیع الطیف سنتتیک را کشف کرد.
این رشته در حال حاضر در بیشتر کشورهای اروپای غربی و آمریکا بعنوان رشته فوق تخصصی از شاخه بیماری های داخلی تدریس می شود ولی در بعضی از کشورها از جمله فرانسه و ایران به صورت تخصص ارائه می شود.
سابقه رشته تخصصی بیماری های عفونی در ایران به سالهای قبل از ۱۳۳۰ بر می گردد که عمدتاً با کرسی بیماری های عفونی در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران شروع گردیده است. در سال ۱۳۳۳ اولین بخش عفونی دانشگاهی در بیمارستان هزار تختخوابی سابق ( بیمارستان امام خمینی کنونی ) افتتاح گردید. در آن زمان دوره تخصصی بیماریهای عفونی دوسال بود که پذیرش دستیار با امتحان درون بخشی در بخش مذکور صورت می گرفت. سپس با مرکزی شدن پذیرش دستیار توسط وزارت متبوع و افزایش دوره به مدت سه سال و منظور نمودن MPH به عنوان جزئی از دوره با دریافت مدرک مربوط تا سال ۱۳۷۶ ادامه یافت. با توجه به نیاز آن زمان به تخصص بیماری های عفونی در اقصی نقاط کشور که تربیت دستیار در دانشگاه های شهید بهشتی، اصفهان، تبریز، مشهد و متعاقب آن با افزایش دوره تخصصی به چهار سال علاوه بر دانشگاه های ذکر شده در دانشگاه های زاهدان، اهواز و کرمانشاه نیز تربیت دستیار صورت گرفت.